Belki de sizi destekleyen ve ilham veren eski bir patronunuz vardı. Belki de aranızın hiç de iyi olmadığı, siz kahve içerken bile tedirgin olduğunuz bir yöneticiniz de olabilir. Bilmemiz gereken şu ki liderlik her zaman siyah, beyaz ya da basit değildir. Peki liderlik nedir? İyi ya da kötü olarak sınıflandıramayacağımız pek çok liderlik tarzı vardır. Onları belirli senaryolar içerisinde, avantajlarını ve dezavantajlarını göz önünde bulundurarak kullanmak gerekir.
Kendi yaklaşımınızı anlamanın neden önemli olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin. Bu içerikte farklı liderlik tarzlarının özelliklerini, iş yaşamında göstereceğiniz farklı liderlik tarzlarının avantaj ve dezavantajlarını, kriz döneminde belirleyici özellikleri ile liderlik stillerini ve liderlik ile ilgili dinleyebileceğiniz en iyi ücretsiz eğitim içeriklerini sizin için hazırladık.
Liderlik Nedir?
Sizin için cümle nasıl tamamlanır: “Bir lider…”
Resmi bir iktidar pozisyonu, mertebe olarak bir üstünüzde çalışan kişi ya da sizden daha yüksek maaş alan bir şirket çalışanı? Bunlar geleneksel algılar olabilir, yalnızca anlamanız gereken herhangi biri lider olabilir. Tıpkı siz gibi. Bir lider, kendi eylemleri ve davranışlarıyla insanları yönlendirebilen ya da etkileyen kişidir. Sabit olarak bir takımı yönetmeseniz bile zaman zaman liderlik rolünde davranışlar sergileyebilirsiniz, mesela bir toplantıya ev sahipliği yapmak gibi.
Tarzınızı anlamak neden önemli?
Erişiminizi ve koordinasyon gücünüzü maksimum verime taşımak için her şeyde olduğu gibi kendi tarzınızı anlamak önem taşıyor. Yaklaşımınızı bilmek, nereden başladığınızı ve nereye gittiğinizi fark etmeye ve ekibinizin iyileştirmelerini tanımlamanıza zemin hazırlayacak. Sorumluluk almanıza yardımcı olacak bu tutum; inançlarınız, yetenekleriniz, iletişim becerileriniz ve deneyimlerinizin harmanlanmış olduğu liderlik becerinizi tanımanıza da olanak sağlayacak.
İşlemsel Liderlik
Temelinde tipik bir işlem düşünmek yatar: Size bunu veriyorum ve karşılığında bunu yapıyorsunuz. Bu liderlik tarzının temelini oluşturan bu düşüncede liderler, ekip üyelerine talimatlar verir. Ardından alınan geri dönüşe yanıt olarak cezalar ve ödüller kullanırlar.
Örneğin bu lider çeşidi, iyi yapılmış bir işi alkışlar ya da övgüler sunabilir. İşin son tarihini kaçıran bir çalışan içinse tüm departmana ceza niteliğinde bir görev yerine getirmek zorunlu kılınabilir. Genellikle “söylüyorum” liderlik tarzı olarak tanımlanan bu yaklaşım biraz daha direktiftir. Tehditler ve beyin fırtınaları en belirgin özelliklerindendir.
Dönüşümcü Liderlik
Çalışanları inovasyona yönlendirmek, ilham vermek ve liderlik ettikleri ekibi ya da işletmeyi değiştirmeye yöneliklerdir. İyileştirmeler üzerine çalışan ve sürekli her şeyin daha iyi bir yolunu arayan liderlerin en fonksiyonel özelliği gözlem yetenekleridir. Güçlendirmeleri işleri kalıcı hale getirme ve yönetmeyle birlikte yapmak zorundadırlar. Eğer kendi düzeninde devam eden her olgu ya da işleme olduğundan daha iyi olabilecek gözle bakıyor, insanları konfor alanından sıyrılmaya ve sınırları zorlamaya teşvik ediyorsanız sizde de dönüşümcü liderlik vasıfları taşıyor olabilirsiniz. Aynı şekilde bir takım üyenizin daha önce imkansız olduğu düşünülen bir iş başardığını gördüğünüzde inanılmaz bir gurur duyarsınız.
Demokratik Liderlik
Bu kategorideki liderler, bir demokrasi algısıyla grupları ve projeleri yürütürler. Birlikte çalışmayı sürekli vurgular ve ekiplerini karar alma aşamasında aktif dahil ederler. Projelerin, düşüncelerin ve çalışmaların herkesi ve her şeyi nasıl etkileyebileceğini gözetirler. “Emir” olarak tanımlanabilecek taleplerini yüksek seviyeden alıcıya ulaştırmıyor, işleri halletmek için çok daha işbirlikçi bir tutum sergiliyorlar. Herkesin eşit ifade hakkına sahip olduğu toplantılar, sizin için en iyisiyse ya da başka bir çalışma arkadaşınızdan feedback almadan önemli bir kararı ne zaman verdiğinizi hatırlayamıyorsanız bu tutuma sahip olabilirsiniz.
Otokratik Liderlik
Demokratik liderlik tarzının tam zıttında yer alan bu çeşit liderlik, kendi yolunun en doğru ve mutlak olması temellerine dayanır. Otokratik liderler kendilerini mutlak güce sahip olarak değerlendirir ve kararlarını buna göre şekillendirirler. Sadece ne yapılmasını ifade etmekle kalmaz, bu görevlerin nasıl, nerede ve ne şekilde gerçekleşeceğine dair de diktelerde bulunurlar. Kararlar genelde stratejik ve hızlı alınsa da çalışanların kendini yetersiz, dinlenmemiş ya da kısıtlanmış görmesine yol açabileceği için şirket içerisindeki mutluluğu sağlayabileceği söylenemez. Grubunuzdaki beyin fırtınalarının işleri yavaşlattığını ve onlar fikirlerini söylediğinde hoşunuza gitmediğini fark ediyorsanız şüphelenmeye başlayabilirsiniz.
Hizmetkar Liderlik
Temelinde fedakarlık ve yardım temalarının yattığı bu liderlik çeşidinde onları takip eden insanları yükseltmeye ve geliştirmeye odaklanırlar. Enerjilerinin çoğu başkalarına nasıl yardım edebileceklerine adanır. Hatta öyle bir boyuttadır ki başkalarının ihtiyaçlarını kendi önceliklerine göre önceliklendirirler. Tutumunuza oldukça dikkat etmenizi ve ekibin size olan saygısını korumanız gerekir. Başkalarının işini yapmasına yardımcı olacak birliktelik ortamını oluşturmaya öncelik veriyor, istendiğinde yardımcı olma konusunda asla iki kez düşünmüyorsanız hizmetkar liderlik sinyalleri var demektir.
Hangi Nitelikler Sizi İyi Bir Lider Yapar?
Sözlü İletişim Becerileri: Güçlü bir lider, ekibini yönlendirirken doğru ve etkili bir iletişim dili kullanmalıdır. Diksiyon, hitap sanatı ve kelime hazinesinin birleşiminden oluşan bu beceri yeteneği, bir liderin talimat verirken ya da bilgi birikimini aktarırken işine yarar.
İyi Dinleyebilmek: Bilgiyi sadece aktarmak değil, birikiminizi geliştirmek de liderlik vasfınızın bir parçasıdır. Hem bunun için hem de doğru cevabı muhatabına iletebilmeniz için dinlemeniz gerekir. Endişeleri anlanan ve karşılık bulan bir ekibin başarılı olması adına önünden büyük engeller kalkar.
İkna Kabiliyeti: Ekibinizi yani sizinle ortak fikirlerin çatısı altında buluşması gereken her mertebeden insanı inandığınız değerlere en az sizin kadar inandırmanız gerekir. Bundan önceki iki beceri ile desteklenen bu yetenek, körü körüne emirlerinizi dayatmadığınız için fikirlerinizi daha değerli kılacaktır.
Karar ve Kriz Yönetimi: Liderliğin en önemli görevlerinden biri de herkesten farklı olarak konularla ilgili karar verici son sözleri söylemektir. Liderler, eleştirel düşünce becerilerini kullanarak sorunlara çözüm üretebilir. Soğukkanlılığın da desteğiyle birçok olasılığı karşılaştırmak da bu anlamda esastır.
Görev Paylaşımına Açık Olun: Lider olmanız demek, her göreve kendinizin koşacağınız anlamına gelmez. Büyük şirketlerdeki CEOları değerlendirdiğimiz zaman hepsine yetişemeyeceklerini ve bunun zaten verimsiz olacağını düşünmemiz zor olmaz. Gücünüzü ekibiniz arasında doğru paylaştırarak ve sadece gereken noktalarda yardımcı olarak herkese desteğinizi hissettirebilirsiniz.
Sorumluluk Alın: Etkili ve başarılı bir lider, yaptığı her hatada başkalarını suçlamayarak aynada gerçekten başarısız olduğu noktaları irdeler. İşler başarıyla sonuçlandığında yapacağınız gibi ters gittiğinde de onları sahiplenin.
Değişimin Bir Parçası Olun: İnişleri ve çıkışları kabul etmek hayatın her alanında işimize yaradığı gibi bir geminin kaptanına daha çok yarar. Planlar, programlar ve ihtimaller her zaman değişiklik gösterebilir. Stratejinizi her daim doğru ve dinamik kullanmak sizin tüm bunlarla başa çıkma becerinizi kanıtlar.
Desteğinizi Esirgemeyin: Nasıl bir ekibin başına geçtiğiniz zamana kadar üstlerinizin ilgisini ve desteğini hissetmek istediyseniz şimdi de sizden aynısını bekleyen onlarca belki de yüzlerce insan var. Varlığınız ve desteğiniz onlara itici güç olacağı için bunu onlara hissettirin.
Saygı Gösterin: Beklediğiniz saygının aynısını, hatta bazı durumlarda daha fazlasını, insanlara göstermeniz gerekecektir. Saygı kazanılan bir kavram olduğu için belki de zorba tutumlarla insanların kalbini kırmak, onları dinlememek ve kendinizi büyük görmek yerine aynı noktalarda buluştuğunuzu onlara da her fırsatta hissettirin.
Ücretsiz liderlik eğitim programları ile liderlik becerilerini geliştirebileceğin en iyi içerikleri senin için derledik.
Bu eğitim içerikleri ile kendini geliştirecek, bakış açını değiştirecek ve iş hayatına girdiğinde ekip yönetme, farklı liderlik özelliklerini öğrenme ve uygulama, kriz dönemlerinde liderlik özelliklerini ortaya çıkarman için ipuçları elde edeceksin.
1. How Great Leaders Inspire Action | Simon Sinek
2. What It Takes To Be A Great Leader | Roselinde Torres
3. We Cannot Lead Others Without First Leading From Within | Lolly Daskal
4. Great leadership starts with self-leadership | Lars Sudmann
5. What Great Leaders Actually Do | Brendon Burchard
6. Why Leaders Eat Last | Simon Sinek
