Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir? Uygulama Alanları Nelerdir?

Psikoloji, insan davranışlarını, duygularını ve zihinsel süreçlerini inceleyen bir bilim dalıdır. Bir uzman eşliğinde ruhsal problemleri çözümlemeye ise psikoterapi denir. Bilişsel kognitif davranışçı terapi, psikoterapide bir türdür. Bilişsel davranışçı terapi, düşünce ve duygu durumlarının davranışlarımız ile ilişkisinde ortaya çıkan yanlış algılamaları merkeze alır ve bu durumu tedavi etmeyi amaçlar. Bireyin zihninde birbirine bir köprüyle bağlanmış olan davranış ile duygu-düşünce ilişkisinde, köprünün adeta tamir edilmesi, onarılması gerekir. İşte bilişsel davranışçı terapistler de bu köprüyü onaran kişi görevi görür. Psikolojinin her alanında olduğu gibi, kişisel sorunlar sadece terapist veya doktor aracılığıyla değil, başta kişinin kendi çabalarıyla ve terapistlerin yönlendirmeleriyle çözülür. Süreç boyunca danışan ve terapist, sorunlara karşı birlikte çözüm getirmeye çalışırlar. Terapi seanslarında bu problemleri düşünceler ve algılanan gerçeklikler, başka gerçekliklerle değiştirilir ve zihinde yeni bağlantılar kurulur. Zihindeki düşüncelerin değişmesiyle duygular, duyguların değişmesiyle de davranışlar değişir.

Tarihsel süreçte ilk kez Frigyalı Epiketos bilişsel davranış terapisinin temelini atmıştır. Epiketos’a göre nesneler değil insan düşünceleri bize zarar verir. Olaylar değil bu olaylara karşı verilen tepkiler, inançlar ve tutumlar zihnimizi etkiler. Modern çağda ise 1960’lı yıllarda davranışçılık, psikanalize alternatif olarak ortaya çıkmıştır. Bilişsel davranışçı terapinin geliştiricisi Aaron T. Beck’tir. Beck, psikolojik problemlerin, zihnin bilgi işlem sürecinin problemli olması nedeniyle ortaya çıktığını savunmuş, bu düşüncesiyle bilişsel davranış terapisini geliştirmiş ve psikoloji dünyasına kazandırmıştır.

Bilişsel Davranış İle İlk Tanışma

Bir terapiste ilk kez başvurulduktan ve doğru tedavinin bilişsel davranışçı psikoterapi olduğuna karar verildikten sonra sorunlar gözden geçirilir, tanımlanır ardından danışan bilişsel davranış konusunda bilgilendirilir ve terapi sürecinin genel planı konuşulur. Danışanın da onaylamasıyla terapiye başlanır. Bilişsel davranış terapisi genellikle diğer terapilere göre daha kısa ve çözüm odaklı bir yöntemdir. Terapi genellikle 6-10 seans sürer.

Bilişsel Davranışçı Terapinin Kullanımı

Araştırmalar çocuk ve ergen psikolojisinde özellikle bilişsel davranışçı terapinin olumlu sonuçlar verdiğini gösteriyor. Bununla birlikte bu terapi her yaştan herkese uygulanabilir. Özellikle bazı bozuklukların tedavisinde bilişsel davranışçı terapiye başvurulur: