Her yıl film ve dizi sever yüz binlerce öğrenci sinema bölümlerini tercih ediyor. Kimisi yönetmen, kimisi oyuncu, kimisi yapımcı olmak isteyen birçok genç, farklı üniversitelerde farklı isimlere sahip sinema bölümlerinde bu yaratıcı dünyanın bir parçası olmaya çalışıyor. Peki sinema bölümü tam olarak nedir, eğitimleri nasıldır ve mezunları neler yapar, gelin yazımızda inceleyelim!
Sinema Bölümü Tam Olarak Nedir? Hangi Dersleri İçerir?
Sinema bölümleri, öğrencilerine sinema, televizyon, reklam ve video çalışmaları alanlarında geniş bir yelpazede eğitim veren 4 yıllık lisans bölümleridir. Sinema bölümleri yeni öğrencilerini günümüze dek gelmiş kültürel, sanatsal ve sinematik kültür birikimiyle tanıştırmayı hedefler.
Medeniyetin, kültürün ve sanatsal ifade biçimlerinin ortaya çıkışını ele alan “Kültür Tarihi” derslerine görsel sanatlara teorik açıdan yaklaşan “Görsel Kültür” dersleri eşlik eder. Öğrenciler yine 19.yy’ın sonunda hareketli görüntü olarak ortaya çıkan ve bugün bildiğimiz halini alan sinemanın 150 yıla yaklaşan, Alman Dışavurumculuğu’ndan Rus Formalizmi’ne, Fransız Yeni Dalgası’ndan Amerikan Bağımsız Sineması’na uzanan zengin yolculuğunu “Film Tarihi” dersleriyle izler.
Dört yıllık lisans eğitiminin ilerleyen yıllarında öğrenciler alacakları seçmeli derslerle gerek yerli ve yabancı televizyon trendlerini, gerek dünya sinemasını, gerek felsefe-sinema ilişkisini, gerekse de sinematik anlatımla video oyunlarının kesişme noktalarını inceleyebilir.
Teorik derslerin yanında öğrenciler kamera, ışık, ses, yönetmenlik ve senaryo gibi film yapımının pratik tarafıyla da tanışır, en başta tüm bu unsurları içeren genel dersleri alırken, ilerleyen yıllarında uzmanlaşmak üzere daha derinlemesine dersler alabilirler. Pratik derslerde görsel kompozisyon, fotoğraf ve videonun teknik temelleri, kameranın anlatısal kullanımı ve senaryo tekniklerini yoğun ödev ve projelerle çalışma fırsatı bulur.
Sinema Okumak İçin Hangi Bölümleri Tercih Etmeli?
Türkiye’de sinema bölümleri yakın zamana kadar üç temel isim ve bunların sayısız varyasyonları altında bulunuyor ve kafa karışıklığı yaratıyordu:
- Sinema ve Televizyon
- Radyo, Sinema ve Televizyon
- Film Tasarımı
Bu isimlere ek bir sürü “Sinema, Televizyon ve Fotoğrafçılık”, “Film Tasarım ve Yazarlık” gibi bölümler bulunduğu için YÖK 2020 yılında “içeriği aynı, isimleri farklı” bölümleri iki temel başlık altında birleştirdi.
- Radyo, Sinema ve Televizyon
- Film Tasarım ve Yönetimi
Geçmişte “Radyo, Sinema ve Televizyon” bölümlerinin üretici sinemacılar yerine stüdyo ve set personeli yetiştirmeye odaklı gözüken eğitimi sebebiyle yüz binlerce öğrenci hayal kırıklığı yaşamaktaydı. Buna karşılık “Sinema ve Televizyon” bölümleri; Film Tarihi, Film Kültürü ve Kısa Film Yapımı gibi dersleriyle daha nitelikli sinemacılar yetiştirmeye odaklı görülüyordu. “Film Tasarımı” furyası da bu karışıklığa bir son vermek, daha çağdaş bir sinema anlayışı yakalamak amacıyla ortaya çıksa da kafa karışıklığını artırmıştı.
Bölüm isimlerinin birleştirilmesiyle artık bölümler arasında üniversite düzeyinde ekol farkları kaldığından, tercih veya geçiş başvurusu yapmadan önce üniversitelerin sayfalarına girip ders program ve içeriklerine, eğitim elemanlarının alan ve deneyimlerine, öğrenci ve mezunların çalışmalarına bakmak bölüm seçiminde en etkili araştırma yöntemi olacaktır.
Dikkat çekilmesi gereken önemli bir nokta da okulların maddi gücüne göre öğrencilere sunabilecekleri stüdyo ve ekipman gibi imkanlardır. Özel üniversiteler geniş maddi imkanlarıyla öğrencilerine devlet üniversitelerine kıyasla çok daha geniş imkanlar sunar. Günün sonunda devlet veya özel her üniversitenin mevcut imkanlarının detaylıca araştırılıp tercihte rol oynaması öğrenci açısından faydalı olacaktır.
Sinema-TV Sektörü İçindeki Alanlar
Sinema bölümüyle ilgili bilinmesi gereken en kritik nokta, sinema diplomasının pratik alanlarda pek bir ağırlığının olmadığıdır. Sinema diploması, reklam ve yapım ajanslarında çeşitli görevlere yapılan iş başvurularında, o alandaki deneyimle beraber dikkate alınır. Ancak pek çok öğrencinin hayali olan film yapımında yer almak için projelerden oluşan bir portfolyo, yüksek notlarla bezeli bir diplomadan çok daha etkilidir.
Yönetmenlik, senaristlik, görüntü yönetmenliği, sanat yönetmenliği ve benzeri pratik alanlarda iş imkanları bulabilmek için sinema mezunlarının o alanlarda işler yapıp bir portfolyo oluşturmaları, iş başvurusu yapmanın ötesinde sektör içinde network oluşturup kendi işlerinin reklamını yaparak farklı proje tekliflerini kendilerine çekmeleri şarttır.
Sinema bölümlerinde pek popüler olmayan yapımcılık tercihi de sektörün ihtiyaç duyduğu görevlerden birisi olarak öğrenciler tarafından tercih edilebilir. Yapımcı olmak için hazırda duran büyük bir maddi servet oldukça işe yarasa da, iyi bir yapımcı olmak için zengin olmaktan çok bütçe ve sponsor bulabilme becerisi gerekir. Özellikle büyük film şirketleri ve sponsorlar yerine festival ve film destekleme fonlarıyla üretilen projelerden dolayı pek çok idealist yönetmen de kendi filmlerine yapımcılık yapar.
Tabii sinema ve televizyon sektörü, az önce bir kısmını saydığımız en popüler alanların dışında görevler de içerir. Sektörde “asistan” başlığı altında anılan, ancak meslek erbaplarının spesifik görevleriyle anılmasını tercih ettiği, sana’t ekibinde aksesuar sorumlusu’ndan kamera ekibinde focus puller’a, ışık departmanında gaffer’dan grip ekibinde dolly operatörüne kadar pek çok meslek sinema, reklam ve televizyon setlerinde görev alır.
Sinema-TV Sektörü Dışındaki Alanlar
Sinema, reklam ve televizyon alanlarında sahada yapılabilecek işlerin dışında yapım ve reklam ajanslarında yaratıcı yazım, metin yazarlığı, kreatif direktörlük gibi görevler de sinema mezunlarının çalışabileceği alanlardır. Özellikle video oyunlarının her zamankinden popüler hale gelmesiyle oyunların hikaye tasarımlarını yapan “narrative designer” gibi görevler de sinema mezunlarının o alanda deneyim elde ettikçe başvurup çalışabileceği görevlerdendir.
Pratik alanlarda uzmanlaşmış ancak sektörde çalışmak istemeyen kişiler özel sinema kursları ve okulların sinema bölümlerinde pratik eğitimler verebilirler. Bunun yanında sinemanın teorik ve akademik yönüyle ilgilenen öğrenciler lisans eğitimi sonrası yüksek lisans ve doktora yaptıkları süreçte hem film teorisine katkıda bulunabilir hem de üniversitelerde akademisyen olma şansı elde edebilir.
Sinema okumayı ve yapmayı hayal eden pek çok insanın sinemayla ilk tanışma noktası olan sinema yayıncılığı da, hem basılı hem de dijital yayın mecralarında hayatına devam ediyor. Sinema mezunları, film dergileri ve yayın organlarında yazarlık, editörlük ve yayın sorumlusu olarak çalışacak altyapıyı kazanmış halde bu sektöre atılabilirler.
Görüldüğü üzere sinema, yalnızca üretilip tüketilen bir alan olmanın ötesinde yayınları, teorisi ve altkültür topluluklarıyla büyük bir kültür ağıdır. Sinema bölümlerinde alınan temel ve uzmanlık alanlarındaki deneyimle sinema mezunları bu devasa ağın içinde kendilerine bir yer bulabilir.
İlginizi çekebilir: Hukuk Fakültesi Mezunlarının Çalışma Alanları Nelerdir?