“Okul seçmek, meslek tercihi yapmak bir hayatı seçmek.” diye düşünüyorsanız yanlış düşündüğünüzü söylemem gerekir. Bu sadece üstünüzdeki gerilimi daha da artırmaya sebep olacaktır. Hayatımız sadece mesleklerimizden ibaret değil. Hayatı resim yapmaya benzetecek olursak yaptığımız tercihler, seçimler ona kattığımız renkler olacaktır. Yapmayı seveceğimiz mesleğe karar verirken öncelikle şu sorulara yanıt bulmalıyız:
- En çok hangi renkleri seviyorum?
- Neyi boyarken kendimden geçiyorum?
- En çok neyi çizip boyamak istiyorum?
- Dünyanın en çok hangi renklere ihtiyacı var? Elimizdeki renklerle dünyanın ihtiyaç duyduğu renklerin kesişim kümesi bize bir rehber olabilir. Bu ihtiyaçları belirlemek de diğer bir zor konu. Dünyanın geçmişteki performanslarına bakıp gelecekte nasıl şekilleneceğini tahmin edebiliriz.
1980-2012 yılları arasındaki mesleki trendlerin olduğu grafikte çoktan kaybolan, her zaman aynı öneme sahip olan ve yükselmekte olan meslekleri görüyoruz. Gelişmekte olan meslekler ise hem matematiksel yeteneklerin hem de insan ilişkilerine dayanan sosyal yeteneklerin birlikte kullanılabildiği meslekler.
Dünya hızla değişiyor, gelecekte “Bundan 20 yıl önce taksiler sürücüsü olmadan gidemiyormuş.” diyeceğiz yapay zeka sahibi taksiye belki de. Şu anda eğitimini almakta olduğunuz ya da geçmişte mezun olduğunuz okulların ne olduğunun pek de önemi kalmayacak. Bu, okulların ya da mesleklerin sonu gelecek anlamına gelmesin. Geleneksel tanımları ve fonksiyonları değişecek demek daha doğru olacaktır. İnsan çalışanların yerini yapay zeka, robotlar, nanoteknoloji alacak. Yani ilerde yapmak isteyeceğimiz işi seçerken düşünmemiz gereken bir soru da “Bir robot benim yapacağım işi yapabilir mi?” olmalı.
Harvard Üniversitesi’nden Profesör David Deming gelecekte ince becerilerin (Soft Skills) önem kazanacağını söylüyor. Çünkü robotlar Hard Skills adı verilen otomasyon becerilerini daha iyi hale getirdikçe insanların elinde sadece bu ince beceriler kalacak:
Tüm bunlara rağmen hepimiz iyi kötü bir tercih yapmış olacağız ama pek çoğumuz bu tercihten bir türlü emin olamayacağız. Bazen yanlış tercihler yapabiliriz ama mühim olan bu tercihlerin sorumluluğunu alabilmek. Yanlış tercih yaptım ama onu güzelleştirmek için elimden gelen her şeyi yapıyorum diyebilmelisiniz. En iyisini seçemeseniz de seçtiğinizi en iyi hale getirin.
Sedanur Özkurtuluş
