Mülakat Hazırlık Rehberi için sıkı dur! Mülakat Hazırlık Rehberi kapsamında iş görüşmenden önce ve sonra yapman gerekenleri senin için derledik. Mülakatlarla ilgili tüm detaylara değindiğimiz Mülakat Hazırlık Rehberi, aklında soru işareti yaratmaya imkan vermemen için hazırlandı.
Mülakat, şirket yöneticileri ve/veya işe alım uzmanı ile başvuran adayın bir oturumda birbirlerini daha iyi tanımak için bir araya gelmesidir.
Mülakat içeriğini belirleyen konulardan bazıları:
o Adayın geçmişi
o Kişiliği
o Bilgi Birikimi
o Değerleri
o Yetkinlikleri
o Kariyer Hedefleri
Mülakat aynı zamanda başvuran adayın şirket ile ilgili detaylı fikir edinmesini sağlar. Bu konulardan bazıları:
o Şirketin Çalışma Anlayışı
o Çalışma Ortamı
o İş Tanımındaki Öncelikler
o Yönetim Politikası
o İnsan Kaynakları Uygulamaları
Mülakat süresi; seçilen mülakat çeşidine, başvuran aday sayısına ve şirketin işe alma / görevlendirme politikasına bağlı olarak değişebilir.
Mülakat Çeşitleri
Yetkinlik Bazlı – Davranış Odaklı Mülakatlar: Yetkinlik, bireyin belirli bir işte yüksek performans gösterebilmesi için sahip olması gereken bilgi, beceri ve kişisel özelliklerin bir bütünü olarak tanımlanabilir. Yetkinlik, çalışanların yüksek performansı yakalayabilmeleri için gerekli olan ya da kazanmaları gereken davranış alanları olarak da anlaşılabilir. Yetkinlik Bazlı – Davranış Odaklı Mülakatlar, adayın başarı potansiyelini belirlemek amacıyla daha önce edindiği deneyim ve gösterdiği davranışların değerlendirilmesine odaklanır.
• İş görüşmelerinde kullanılan oldukça yeni bir yöntemdir.
• Bu yöntemin temelinde yatan görüş, gelecekteki performansın en iyi göstergesinin geçmişte aynı ortamlarda gösterilen performans oluşudur.
• Bu yöntem ile işte gösterilecek performansın %55 olarak doğru tahmin edildiği söylenmektedir.
• İşe alma kararlarında nesnel gerçekleri ortaya çıkarır.
• Detaylı inceleme/ araştırma gerektirir.
Geleneksel Mülakatlar: Geleneksel Mülakatlarda görüşmeyi yapan kişi açık uçlu, genel sorular yöneltir. Görüşme yapılan aday kendisiyle ilgili genel bilgileri paylaşır. Mülakat, örnekler, davranışlar ve özellikler üzerinden detaylı yürütülmez.
• Bu teknik ile işte gösterilecek performans sadece %10 olarak doğru tahmin edilebilmektedir.
• Görüşme yapılan kişiye “X durumunda nasıl davranırdın?” gibi ortama bağlı sorular sorulur, ancak, bunlar kuramsal / varsayımlı örnekler olacağından geçerliliği tartışılabilir.
Panel Mülakatları [Davranış Belirleyici veya Geleneksel]: Panel Mülakatları, yetkinlik bazlı-davranış odaklı ya da geleneksel mülakat çeşidi kullanılarak yürütülebilir ancak, görüşmeyi yapan kişi sayısı birden fazladır. Paneli oluşturan bu kişiler adaya sırayla soru yöneltirler.
Grup Mülakatları: Grup Mülakatları genelde şirket tanıtımıyla beraber, tartışmalar ve soru-cevap oturumları şeklinde yürütülür. Mülakata, bir oturumda katılan aday sayısı, birden fazladır.
• Şirket adayların davranışlarını mukayeseli olarak gözlemleme şansı elde eder.
• Adaylar, aynı zamanda kılık kıyafet, tavır, davranış, beden dili, iletişim yetenekleri, grup içinde etkileşim ve katılım alanlarında da değerlendirilirler.
Mülakata Nasıl Hazırlanmalı?
İşverenler, adayın gerekli özelliklere sahip olup olmadığını belirlemek ve detaylı yanıtlar alabilmek için dolaysız ve net sorular hazırlar. Bu sorulara mümkün olan en doğru ve detaylı cevapları verebilmek için mülakat öncesi hazırlık yapmanız faydalı olacaktır. Mülakat öncesi yapmanız gereken ön hazırlık önerilerini aşağıda bulabilirsiniz.
Yetkinlik ve Davranış Beklentileri
Mülakata hazırlanmak için en önemli adım işverenlerin mülakat sırasında önem verdikleri noktalar, beklentileri ile ilgili bilgi sahibi olmaktır. Şirketlerin genel olarak adaylarda aradığı yetkinlikler ve göstermelerini bekledikleri davranışlardan bazıları şunlardır:
- Kendi kendine öğrenebilme becerisi (öğrenmeyi öğrenme)
- Etkili iletişim becerisi (raporlama, sözlü iletişim, teknik sunuş yapma, ikna, kendini ifade edebilme)
- Yaratıcılık
- Müşteri odaklılık
- Problem çözme kabiliyeti
- Takım çalışmasına yatkınlık (birlikte çalışabilme becerisi)
- Planlama, organizasyon, bilgi akışını yönetme ve takip becerisi
- Stres altında çalışabilme ve pozitif tutuma sahip olma becerisi
- Değişime hızlı adapte olabilme becerisi
- Sosyal Ağ oluşturma ve ilişki geliştirme becerisi
- Kişisel Liderlik ( Beden dili, Kişisel İmaj, Özgüven)
- İnisiyatif ve sorumluluk alabilme
- Pozitif tutum, tutku ve iç motivasyon
- Analiz etme ve karar verme
- Risk alma
- Liderlik
Kendi Kendinizi Analiz Etme Çalışması
Tam olarak ne yapmak istediğinizi bilmeden iş olanakları için yararlı bir araştırma yapmak zor olabilir. İş aramaya başlamadan önce, ne yapmak istediğiniz hakkında kesin bir görüş oluşturmalı ve becerileriniz hakkında işvereni ikna etmeniz gerekeceğini unutmamalısınız.Kendi özellik ve becerilerinizin farkında olmanız iş arama işlemini şu nedenlerle kolaylaştıracaktır:
- Kariyer seçeneklerinizin çeşitliliğini keşfedebileceksiniz.
- İş ünvanları konusunda kaygılanmadan uygun pozisyonlar bulabilecek ya da kullanmak istediğiniz becerilerinizi çevrenizdeki insanlara rahat anlatabilecek ve onlardan gelecek önerileri daha kolay değerlendirebileceksiniz.
- Belirli bir pozisyona odaklanmamış olsanız bile işverene bir kariyer planınızın olduğunu gösterebileceksiniz.
- Resume/ CV, ya da başvuru mektubunuzda işverene becerilerinizi sunarken zorlanmayacaksınız.
- İş olanaklarıyla ilgili bilgi toplarken ve başvuru yaparken kendinize olan güveninizi artacak.
Analiz listesi hazırlamak için aşağıdaki başlıklardan faydalanabilirsiniz:
- Nitelikleriniz, kişiliğiniz ile ilgili özelliklerinizdir. Örnek: İddialı, içten, çalışkan
- Becerileriniz, sizin çeşitli verileri, insanları, nesneleri veya görüşleri nasıl ele aldığınızı gösterir. Örnek: Araştırma, olayları yönetme, insanları yönlendirme
- Olaylar, geçmiş deneyimlerinizle bağlantılıdır. Örnek: Zaman yönetimi becerinizi iyi şekilde kullandığınız olay.
“Durum-Eylem-Sonuç” Çerçevesinde Sorular Üzerine Odaklanma
Mülakat sırasında kesin ve net yanıtlar vermelisiniz. Sorulara somut yanıtlar veren adaylar, genel/ soyut yanıtlar veren adaylardan daha etkili olacaklardır. Öncelikle durumu kısa ve öz bir şekilde açıklamalı, bu durum üzerinde etkili olabilmek için ne tür bir eylem içinde bulunduğunuzu anlatmalı ve en sonunda durumun olumlu sonuçlarına ya da ürünlerine değinmelisiniz.Yanıtlarınızı üç aşamalı, Durum-Eylem-Sonuç [Situation-Action-Result] [S-A-R] adı verilen bir teknikle veriniz*. Aşağıda bu tekniğin kullanıldığı örnek durum bulabilirsiniz:
| Durum |
|
| Eylem |
|
| Sonuç |
|
* Hansen, Katharine. Quintessential Careers’dan uyarlanmıştır.
Başvurduğunuz şirket ile ilgili mümkün olduğunca çok bilgi edinmeye çalışın.
- Şirket hakkında bilgi toplayın; şirket web sayfasını veya broşürlerini okuyun.
- Şirketin yönetimini, kültürünü ve değerlerini öğrenmek için şirket çalışanlarıyla ya da o şirkette staj yapan arkadaşlarınızla konuşun.
- Şirketin istatistiklerini, ürünleri/ hizmetleri, bölümleri, yerleri ve çalışanları dikkatlice gözden geçirin.
Mülakata girmeden önce şirketin sizden beklentilerini iyice öğrenin.
- İşverenin belirlediği adayda bulunması gereken becerilerin neler olduğunu belirleyebilmeniz durumunda Geleneksel veya Yetkinlik Bazlı-Davranış Odaklı Mülakata daha iyi hazırlanabilirsiniz.
- Mülakatlarda başarılı olmanın anahtarı, gelebilecek sorulara karşı hazırlıklı olmak ve bu soruları ne şekilde yanıtlayabileceğinize dair düşünsel bir taslak oluşturmaktır.
Yetkinlikleriniz ve Davranışlarınız Üzerinde Düşünün.
- Bunun için, geçmiş deneyimleriniz üzerine odaklanın: Ödevler, projeler, stajlar
o Üstlendiğiniz görev nasıl gelişti?
o Zamana, baskıya ve beklenmedik durumlara karşı nasıl mücadele ettiniz?
o Görev dağılımı nasıldı?
- Yapmış olduğunuz araştırma ve projelerinizi gözden geçirerek, bunları hazırlarken karşılaştığınız güçlükleri ve nasıl başarıyla tamamladığınızı düşünün.
Mülakatı yapacak kişinin sorularını tahmin etmeye çalışın ve cevaplarınızı prova edin.
- Bu provalar, ailenizden biriyle, bir arkadaşınızla veya ayna önünde tek başınıza yapacağınız mülakatlar şeklinde olabilir.
- Mülakatta gelebilecek en zor soru üzerinde düşünün. Kendinize bir rol edinerek bu soruya verebileceğiniz yanıt üzerinde alıştırmalar yapın.
- Kendinize sorular sorup, yanıtlar vererek, bir oyun düzeninde alıştırmalar yapın.
Mülakat için Uygun Giyinin
Mülakatı yapacak olan kişi kesinlikle sizin dış görünüşünüze dikkat edecektir. İş ortamına uygun, profesyonel bir şekilde giyinirseniz, her nerede olursa olsun ortama uygun olacaksınız.
Erkekler için
- Geleneksel iş kıyafeti koyu renk takım elbise ile beyaz, uzun kollu, ütülü gömlekten oluşur.
- Kravatınız elbisenize uygun olmalıdır.
- Dikkati dağıtacak şekilde çok renkli / şekilli kravatlar kullanmayın.
Kadınlar için
- Geleneksel iş kıyafeti, takım elbise veya pantalon takım anlamına gelir.
- Fazla göze batan takı kullanmaktan ve ağır makyajtan kaçının.
- Tırnaklarınızın temiz olmasına, uzun olmamasına ve abartılı oje kullanmamaya dikkat edin.
Herkes için
- Çok fazla parfüm kullanmaktan kaçının.
- Saçınızın temiz ve yüzünüz görünecek şekilde taranmış olmasına özen gösterin.
- Ayakkabılarınızın temiz ve kıyafetinize uygun olmasına dikkat edin.
İkinci Mülakatta Başarılı Olmanın Yolları?
İlk mülakatta işveren üzerinde olumlu bir etki yaratan adaylar, ikinci bir mülakata veya seri mülakatlara çağrılabilirler.
- Birbirini Takip Eden Grup / Tekli Mülakatlar
Sorulara kesin ve doğru yanıtlar verdiyseniz; becerilerinizi başvurduğunuz konumda nasıl uygulayacağınızı iyi bir şekilde anlattıysanız; mülakata iyi hazırlanmış ve iyi giyinmişseniz, bu performansınızı aynı şekilde sürdürmeye çalışın.Tam gün mülakat programları, işe alınacağı olası kişileri yakından inceleme ve diğer çalışanlarla aynı ortamda iletişim içindeyken becerilerini değerlendirmek için güzel bir fırsattır. Bu nedenle şirket misyon ve vizyonu hakkındaki bilginizi kullanmaya çalışın.
Şirket Yöneticilerine Sormak İsteyebileceğiniz Sorular
Mülakatı yapan kişiler, şirket ya da başvurduğunuz konum hakkında sorunuz olup olmadığını sordukları zaman, bu fırsatı iyi kullanarak şirket ve yapacağınız iş hakkında mümkün olduğu kadar çok bilgi almaya çalışın.
İnsan Kaynakları Yöneticisine Sormak İsteyebileceğiniz Sorular
- Şirketin Personel işe alma ve işten çıkarma oranı nedir?
- Çalışmanız için düşünülen birim ne büyüklüktedir?
- Yeni işe alınan kişiler ne tür bir oryantasyon veya eğitime tabi tutulur?
- Ne kadar sıklıkla performans değerlendirmeleri yapılır?
- Şirketin personaline sunduğu işveren desteği neleri kapsar?
Bölümünüzün Yetkili Kişisine Sormak İsteyebileceğiniz Sorular
- Öncelikli sorumluluklarınız neler olacaktır ?
- İşteki ilk altı ay/ 1 yıl içerisinde sizden neler başarmanız bekleniyor?
- Bölümün halen yürüttüğü ve yakın zamanda yapacağı beklenilen projeleri nelerdir?
Meslektaşınıza Sormak İsteyebileceğiniz Sorular
- O bölümde bir çalışma gününün profili nedir?
- Şirketin en sevdiği / sevmediği yönleri nelerdir?
- Profesyonel gelişme için olanaklar nelerdir?
- Üstleri, iş arkadaşları veya müşterileriyle ne tür bir etkileşim içindedir?
Kendinize Sormak İsteyebileceğiniz Sorular:
- Unutmayınız ki, çalışma ortamı, bir ofisin fiziksel özelliklerinin ötesine geçerek şirketin kültürünü ve değerlerini yansıtır.
- Çalışanlar işlerinden zevk alıyorlar mı? Şirketin hedefleri konusunda hevesli görünüyorlar mı?
- Yönetim anlayışı ve şirket olanaklarını beğendiniz mi?
- Sıcak bir karşılama oldu mu? Bu yerin uyumlu bir atmosferi var mı?
Mülakat Sonrası Takip,
Mülakat sonucunun size iletilmesini bekleyin. Bu konuda aceleci davranmak uygun bir davranış değildir. İşyerini sık sık aramak yerine, size belirli bir tarih verilmemişse, üç gün süre tanıyın ve sorun. Mülakatı yapan kişi/ kişilere bir teşekkür mesajı göndermeyi unutmayın. Bu kısa mesajda başvurduğunuz konum hakkındaki istekliliğinizi yineleyin. Başvurduğunuz iş konusunda istekli değilseniz, incelik olarak mülakatı yapan kişilerin konukseverliğini ve ilgisini takdir ettiğinizi belirtin.
İş Alanı, Kariyer Hedefi ve Kişisel Tanıtıma yönelik sorulabilecek örnek soruları aşağıda bulabilirsiniz:
- Niçin bu alanda bir kariyeri/ mesleği tercih ettiniz?
- Bu kararı vermenize ne sebep oldu?
- Kariyerinizi bu alanda sürdürmeniz için sizi çeken nedir?
- Kendinizi nasıl tanımlarsınız?
- Üniversite deneyiminiz sizi iş dünyasına nasıl hazırladı?
- Bu kariyeri seçmenize neden olan şeyler nelerdir?
- Kendiniz için hangi kısa dönemli hedefleri koydunuz?
- Bir anlaşmazlık karşısında mücadele edebilme yeteneğinizi nasıl değerlendirirsiniz?
- Kariyer başarınıza hangi niteliğinizin en çok katkıda bulunacağını düşünüyorsunuz?
- Üniversite seçiminizdeki nedenleri belirtebilir misiniz?
- Akademik programınızın ve aldığınız derslerin kariyerinize ne şekilde fayda sağlayacağına inanıyorsunuz?
Yetkinlik Bazlı – Davranış Odaklı Mülakatlarda sorulabilecek örnek soruları aşağıda bulabilirsiniz:
İletişim:
- İş arkadaşlarınız ya da yöneticinizle iletişim kuramadığınızı düşündüğünüz bir olaya örnek verebilir misiniz? Sizce sorun neydi? Kendinizi ifade etmek için neler yaptınız? Sonuç ne oldu?
Takım çalışması:
- İş hayatınızda ekip arkadaşlarınızdan biriyle anlaşamadığınız bir durumu anlatır mısınız? Çözüm için neler yaptınız?
- Ekibin başarılı bir üyesi olarak görüldüğünüz ve ödüllendirildiğiniz bir duruma örnek verir misiniz? Sizce başarınızın nedeni neydi?
- İş arkadaşlarınızla beraber tamamladığınız bir projeye örnek verir misiniz? Bu projedeki rolünüz neydi?
Zaman yönetimi:
- Birbiriyle zaman bakımından çakışan birçok işi bir arada yapmak zorunda kaldığınız bir durumu anlatır mısınız?
- Önemli bir projenizi nasıl planladığınız ve yürüttüğünüzü anlatır mısınız? Zaman planınız neydi? Ne gibi aksaklıklar yaşadınız?
- Zaman zaman işlerimizi yetiştiremediğimiz durumlarla karşılaşıyoruz. Yapacaklarınızı yetiştiremeyecek durumda kaldığınız bir olayı anlatır mısınız? Durumu düzeltmek için neler yaptınız? Buna benzer durumlar son bir sene içinde ne sıklıkla görüldü? Bundan sonra bu tür durumları nasıl engellersiniz?
- İşlerinizi önem ve aciliyetlerine göre doğru önceliklendirmeniz sonucu planınıza uygun tamamladığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız?
İkna etme:
- Fikrinizi etkili bir şekilde çevrenize ilettiğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Aktardığınız fikir neydi? Sonuç ne oldu? Tekrar aynı durumla karşılaşsaydınız neyi farklı yapardınız?
- Fikrinizi kabul ettirmeye çalıştığınız ve kolay vazgeçmediğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Karşılaştığınız tepkiler nelerdi? Sizi zorlayan şeyler nelerdi?
- Karşınızdaki kişilerin fikir, beklenti ve tarzlarına göre ikna yönteminizi değiştirdiğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız?
- Kişilerin dikkatini çekip bakış açılarını değiştirebildiğiniz derecede etki yaratabildiğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Sonuç ne oldu?
- Bulunduğunuz ortamda kendi görüşünüz doğrultusunda fikir birliği sağladığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız? Konu neydi? Fikir birliğini nasıl sağladınız?
Müşteri memnuniyeti:
- Müşteri ihtiyaçlarına cevap verebilmek için geliştirdiğiniz yöntemleri anlatır mısınız?
- Müşterinin beklentilerinin üstüne çıktığınız bir durumu anlatır mısınız? Neler yaptınız? Müşterinin tepkisi ne oldu?
- Müşteri şikayetiyle ilgilendiğiniz bir örneği anlatır mısınız?
- Zor bir müşteri ile başa çıktığınız bir durumu anlatır mısınız?
İlişki yönetimi:
- Uzlaşmacı ve sabırlı bir davranış sergilediğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Nerelerde zorlandınız?
- Tutarlı davranışlarınız sayesinde ilişkilerinizde güven yarattığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız?
- Karşınızdaki kişilerin neler hissettiklerini tahmin ederek davranışlarınızı ona göre ayarladığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız? Sonuç beklediğiniz gibi oldu mu?
- İlişki içinde olduğunuz kişilerle ve bu kişilerin sorunlarıyla ne şekilde ilgilendiğinizi bir örnek vererek anlatır mısınız? Sizce başarılı oldunuz mu?
- Diplomatik davranarak görüş ayrılıklarının ve anlaşmazlıkların üstesinden gelebildiğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Söz konusu görüş ayrılığı ve anlaşmazlıklar nelerdi? Sergilediğiniz davranış ne oldu?
Problem çözme:
- Bugüne kadar iş hayatınızda yaşamış olduğunuz en önemli problem neydi? Nasıl çözdünüz?
Yaratıcılık:
- Yaptığınız işe yenilik getirdiğiniz bir olayı anlatır mısınız?
- Daha önceki işinizle ilgili olarak herhangi bir yeni yöntem geliştirdiğiniz ya da uygulama başlattığınız bir durumu anlatır mısınız?
Karar alma:
- İş hayatınızda almak zorunda kaldığınız zor bir kararı anlatır mısınız? Sonuç ne oldu?
- Zor bir durumdan kurtulmak ya da bir sorunla karşılaşmamak için önemli bir kararı hızlı almak zorunda kaldığınız bir olayı anlatır mısınız?
Strese dayanıklılık:
- Baskı ve stres altında çalışmak zorunda kaldığınız bir zamanı anlatır mısınız? Bu durumla nasıl başa çıktınız?
Risk alma:
- İş hayatınızda aldığınız en önemli risk sizce neydi? Sonuç ne oldu?
- Risk almanızı gerektiren işle ilgili önemli bir karar vermek durumunda kaldığınız bir olayı anlatır mısınız?
Sonuç odaklılık:
- Eylem ve davranışlarınızı sonuca odaklanarak şekillendirdiğiniz bir deneyiminizi anlatır mısınız? Nasıl engellerle karşılaştınız?
- Takip ettiğiniz bir işi etkin ve hızlı şekilde sonuca ulaştırdığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız? İşi en kısa sürede ve etkin şekilde sonuçlandırabilmek için neler yaptınız?
- Hedefinize sıkı sıkıya odaklanarak başarıya ulaştığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız? Hedefinize ulaşabilmek için neler yaptınız?
- Belirli bir sonuca ulaşabilmek için kullandığınız yöntemleri bir örnek üzerinden anlatır mısınız? En çok hangi konuda zorlandınız? Tekrar olsa neyi farklı yapardınız?
- İş bitiriciliğiniz sayesinde önemli ve zor bir görevi tamamladığınız bir deneyiminizi anlatır mısınız?
- Sonuca varmanıza katkısı olmayan veya engelleyen işleri ortadan kaldırmanız sayesinde etkin bir şekilde tamamladığınız bir işinizi anlatır mısınız? Bu işleri nasıl tespit ettiniz? Nasıl ortadan kaldırdınız?
İlgini Çekebilir: İş Görüşmenizden Önce Sakinleşmenin 5 Yolu!