Altı Şapkalı Düşünme Tekniği

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, 1986 yılında Edward de Bono tarafından geliştirilen bir rol yapma modellemesidir. Her şapka, belirli bir konuya farklı bir perspektiften bakar. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, dar düşünmeyi engelleyen iç görülü bir etkinliktir. Edward de Bono; ”Yaşadığımız teknoloji çağında bilgiye erişmek artık zor değil ama önemli olan; elimizdeki bilgileri nasıl topladığımız ve üstün bir değer yaratabilmek adına bu bilgileri nasıl kullandığımızdır. Bugünün dünyasında en temel varlıklar; nakit, yetkinlikler ve yaratıcılıktır. Altı Şapkalı Düşünme Tekniği sayesinde bu varlıkları fark yaratabilmek için kullanabiliriz.” demiştir.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin arkasındaki temel önerme, çoğu insanın kişilik tipine göre düşünmesi ve akıl yürütmesidir. Bu, daha duygusal bir kişinin daha analitik bir kişiden farklı fikirler üretebileceği veya ikisinin de aynı düşünebileceği anlamına gelebilir. Benzer şekilde kötümser, herhangi bir duruma iyimserden çok farklı şekilde yaklaşacaktır.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, karar verme sürecinin bir parçası olarak farklı bakış açılarının görülmesini, paylaşılmasını ve tartışılmasını teşvik etmektir. Altı şapka ile düşünerek bir konuyu farklı açılardan inceleyen paralel bir düşünme sürecini benimsersiniz. Her şapka, belirli bir zihniyeti temsil eden farklı bir renge sahiptir. Aşağıda her bir şapkanın ardındaki farklı roller, amaç ve hedeflere genel bir bakış bulunmaktadır.

Altı çeşit “Düşünme Şapkası” şunlardır:

Beyaz Şapka: Beyaz düşünce şapkasıyla, kullanılabilir verinin üzerinde yoğunlaşılır. Elde olan bilgileri ve bu bilgilerden neler öğrenilebiliriz diye düşündüren şapka beyaz renktedir. Bilgi dağarcığındaki boşluklara bakılır, bu boşluklar doldurulmaya çalışılır. Bu şapkanın bölümü geçmişte olan şeylerin analiz edildiği ve tarihsel gelişmelerin günümüzde kullanılmak üzere değerlendirildiği bölümdür denebilir.

Kırmızı Şapka: Kırmızı rengi genellikle öfke ve sıcaklıkla ilişkilendiririz bu nedenle kırmızı şapka takıldığında problemlere sezgiler, duygular ve reaksiyonlar kullanılarak yaklaşılır. Buna ek olarak diğer insanların da nasıl reaksiyonlar verebileceği tahmin edilmeye çalışılır. 

Siyah Şapka: Siyah şapka ile kararların bütün olumsuz noktalarına bakılır. Olumsuz noktalara yaklaşılırken dikkatli ve savunmacı bir yaklaşım sergilemek gerekir. Siyah şapka önemli şapkalardandır çünkü planımızın güçsüz noktalarını görmemizi sağlar. Bu noktalara karşı daha düzgün ve eleyici yaklaşmamıza yardımcı olur. Siyah şapkayla riskleri görürüz. Olumsuz sonuçlara hazırlıklı hale geliriz.

Sarı Şapka: Genellikle güneş ışığını ve mutluluğu simgeleyen sarı şapka, iyimser ve imgesel en iyi senaryoları düşünmekle ilgilidir. Bu optimistik bakış açısı kararlardaki faydaları ve barındırdıkları değeri fark etmemizi sağlar. Olumlu taraftan bakmamız için bu şapkayı takarız.

Yeşil Şapka: Ağaçların ve doğanın rengiyle ilişkilendirilen yeşil şapka, yaratıcı, çağrışımsal düşünme, yeni fikirler, beyin fırtınası kavramlarını anımsatır. Yeşil şapka ile problemlere yaratıcı çözümler geliştirilir. Fikirlerin küçük kritikler yapılarak serbest bir şekilde tasarlandığı bölümdür. 

Mavi Şapka: Mavi; gökyüzünün rengi ve yüksekte olmak, yapılandırılmış bir düşünme duygusu, duruma ve büyük resme üst düzey bir genel bakış yaratır. Mavi şapka, süreç kontrolü yapmamızda yardımcı olur. Toplantı yöneticileri genellikle mavi şapkayı takarlar.

Altı şapka birleştiğinde…

Şimdiye kadar, muhtemelen altı düşünce şapkasını bir toplantı bağlamında nasıl kullanacağınızı merak ediyorsunuzdur. Etkileşimler nelerdir? İşler nasıl başarılır?

Bir toplantıda Altı Şapkalı Düşünme Tekniğini kullanmak istersek;

• Mavi şapka, herkesin doğru yolda kalmasını sağlamak için toplantıyı başlatır ve yönlendirir.
• Tek tek her şapka seçilir ve ekip sorunu sadece o şapkanın bakış açısından inceler. Örneğin, yeşil şapka düşüncesi gerçekleştiğinde, mavi şapka, olumsuz (siyah şapka) veya duygusal (kırmızı şapka) bakış açısının içeri girmemesini sağlar.

Altı şapkalı düşünme yöntemi, ekiplerin kişisel olarak kimseyi rahatsız etmeden sorunlar hakkında derinlemesine düşünmelerini sağlar. Bu tür düşünme, ego ve fikir değil, yenilik ve keşif ile ilgilidir. İşleri yöneten yetenekli bir mavi şapkanız varsa sonuç işbirliğinin her şeyin altını çizdiği ve daha iyi kararların hızlı alındığı bir toplantıdır.

İlginizi çekebilir: Pazarlama Modelleri Genişliyor: Omni Channel 

Youthall’u takip et iş ve staj ilanlarını da kaçırma!