Proaktif ve Reaktif Düşünce Nedir? Sen Hangi Düşünce Şekline Sahipsin?
Günümüzde gelişen teknoloji, koşullardaki belirsizlik gibi faktörler birçok alanda olduğu gibi yönetim anlayışında da farklılıklar yaratmaktadır. Yöneticilerin işe ve çalışana bakış açısı değişmekte, çalışandan yaptığı işten daha fazla aksiyon beklenmektedir. Bu durum sonucunda da çalışanlardan proaktif düşünce tarzını benimsemeleri istenmektedir.
Çalışanların proaktif düşünebilmeleri belirsiz koşullarda ilerleyebilmeleri açısından oldukça önemlidir. Proaktif düşünebilen bireyler sürekli değişen, yenilenen, öğrenen rekabet ortamında uzun dönemde ayakta kalabilmek için inisiyatif ve sorumluluk alabilir, yenilikçi, sorunları önceden görüp önlem alabilir, örgüt için faydalı gördüğü durumları dile getirebilir, verilen görevler dışında da örgüte katkı sağlayabilir. Sıraladığımız özellikler sayesinde bu düşünce tarzı yöneticilerin gözünde önemli bir konumdadır.
Proaktif Kişilik
Proaktif kişiliğe sahip bireyler; çevresel güçler tarafından daha az kısıtlanan, değişen çevreye etki eden kişilerdir. Bu bireyler fırsat kollar, inisiyatif alır ve harekete geçerler. Durumların kısıtlamalarına takılmadan çevrelerinde olumlu bir etki yaratmak için çaba gösterirler. Proaktif kişiler, farklı aktivitelere katılma, başarılı değişimler gerçekleştirme ve beklentilerin ötesine gidebilme konusunda oldukça iyidirler.
Proaktif kişiler de kendiliğinden hareket etme, geleceğe yön verebilme ve değişimlerin öncüsü olma özellikleri ön plana çıkmaktadır. Belirtilen özelliklerden yola çıkarak stratejik düşünme ile proaktif kişilik arasında pozitif bir ilişki olduğu düşünebilir çünkü stratejik düşünme de gelecek odaklı hareket etmeyi gerektirmektedir. Mevcut durumun değerlendirilerek gelecekte nasıl davranılması gerektiğine yönelik plan yapmak, stratejik düşüncenin bir parçasıdır.
Proaktif Çalışma Davranışı
Proaktif çalışma davranışı Crant tarafından “mevcut durumu geliştirmek için inisiyatif alma ya da yeni durumlar yaratma; pasif bir şekilde mevcut koşullara uymak yerine statüko ile başa çıkma” olarak tanımlamıştır. Proaktif çalışma davranışını birlikte en iyi açıklayan davranışlar;
- Sorumluluk alma
- Dile getirme
- Sorunlara karşı tedbir alma
- Bireysel yenilikçiliktir.
Reaktif Kişilik
Reaktif bireyler çoğu zaman fiziksel çevrelerinin etkisi altında kalmaktadır. Çevre koşulları iyiyse onlarda kendilerini iyi hissederler. Çevre koşuları kötüyse bu durum davranışlarını olumsuz bir şekilde etkileyecektir. Bu bireyler başka insanların bir şeyler yapmasını beklerler ve harekete geçmeden değişen şartların kendileri üzerinde pozitif bir etki yaratmasını istemektedirler. Fakat bu durum neredeyse hiç istedikleri gibi gerçekleşmemektedir. Bu yüzden sürekli bir şeylerden şikayetçi olup mevcut durumun kendiliğinden değişmesini beklerler.
Peki siz hangi düşünce şekline sahipsiniz bunu hiç düşündünüz mü?
İlginizi çekebilir: Çerçeveleme Etkisi Nedir? Kararlarımız Seçeneklerin Sunumuna Mı Bağlı?