Artık hepimiz gün geçtikçe artarak büyüyen tüketim çılgınlığıyla karşı karşıyayız. İşte tam da bu nedenle küçük büyük farketmeksizin tüm markalar yeni bir ürün piyasaya süreceği zaman her zamankinden çok daha dikkatli olmak zorunda. Aksi takdirde, pazarlama sektörünün korkulu rüyalarından biri olan “market cannibalization” yani pazar yamyamlığı kaçınılmaz olacaktır.
Pazarlama Yamyamlığı ve Türleri
Pazarlama yamyamlığı; bir şirketin kendi çıkardığı yeni bir ürünün, şirketin eski ürünlerinin yerini alarak eski ürünün satışlarını düşürmesidir. Bu durumun en büyük nedeni, yeni ürünün var olan eski ürünün benzeri olarak ikame ürün niteliği taşıması ve her iki ürünün de aynı müşteri grubunu hedeflemesidir.
Yeni ürünün yamyamlaşmasıyla yeni ürünün satışının artmasına rağmen eski ürünün satışları düştüğü için şirketin pazar payında hiçbir artış olmaz. Bu noktada şirket pazar payını büyütemediği gibi yeni ürün için yaptığı araştırma ve geliştirme faaliyeti (AR-GE), direkt malzeme, işçilik ve nakliye giderleri nedeniyle zarara da uğrayabilir.
Pazar yamyamlığının en klasik örneği Apple’dır. Düzenli aralıklarla yeni bir iPhone, iPad, MacBook Air/Pro modeli duyuran şirketin eski modellerinin satışları gözle görülür bir şekilde düşüyor. Bu noktada Apple’ın yeni modellerinin yamyamlık yapmasına rağmen teknoloji devi şirketin pazar payının her geçen gün artmasının nedeni Samsung, Huawei, XIAOMI gibi markaların mevcut müşterilerini kendi müşterisine dönüştürme stratejisidir.
Sonuç olarak pazar yamyamlığı, yeni ürün ile pazar payını artırmak isteyen her şirketin göz önünde bulundurması gereken en önemli sorunlardan biridir. Ancak ürünlerini yamyamlaştırarak pazar payını artırabilen Apple’ın CEO’su Steve Jobs bizimle aynı fikirde değil. Ona göre “If you don’t cannibalize yourself, someone else will!”
İlginizi çekebilir: Markaların Pazarlama Kurnazlığı: Planlı Eskitme Nedir?