Değişim aracı olarak kullanılan paranın değerlenmesi için geçmişten günümüze altın, borsa, döviz, faiz ve emtia gibi pek çok yatırım araçları kullanılmıştır. 2017 yılında bu yatırım araçlarına ise kontrolü
herhangi bir kurum tarafından gerçekleşmeyen ve fiziksel olmayan kripto paralar eklenmiştir. Son
yayımlanan yönetmelikle birlikte kripto paralar “kripto varlık” tanımıyla ülkemizde de adından söz
ettirmektedir.
Peki, bu yatırım araçlarından hangisinde minimum risk ve maksimum kar alırız? Bu kadar güvenilir
araçlarsa neden herkes yatırım yaparak kazanmıyor? Neden bazıları piyasalarda batarken bazıları
milyon dolarlar kazanıyor? Biz bu yazımızda bu soruların cevaplarını incelemeyeceğiz fakat bu endişe,
kaygı ve korku faktörlerinin ortaya çıkmasına neden olan iki kavramı inceleyeceğiz.
İçerisinde sürekli olarak dalgalanmaların olduğu piyasalarda başarılı olabilmek için 20. yüzyılın en
büyük yatırımcıları arasında gösterilen Warren Buffett zaman, sabır ve disiplin gerektiğini ifade
ediyor. Ne kadar iyi temel ve teknik analiz yapabiliyor olsanız dahi bazı şeylerin zaman alacağına
inanmalı ve kriz yönetimini yürütebilmelisiniz.
Tam da bu noktada piyasalarda adından sıkça söz ettiren FUD ve FOMO kavramları karşımıza
çıkmaktadır. FUD ve FOMO terimleri ticari faaliyetlerde korkuya dayalı faktörleri tanımlamak için
kullanılır. Ürün veya hizmetin sunulduğu her pazarda mevcut olan bu kavramlar ticari faaliyetlerde
sizin dostunuz değildir. Gelin hepimizi ilgilendiren bu iki kavramı birlikte inceleyelim!
FUD Nedir?
Piyasalarda spekülasyon oluşturmak amacıyla kullanılan FUD, kelime açılımı itibariyle “korku,
belirsizlik ve şüphe” anlamına gelmektedir. Kitle iletişim araçlarında ve sosyal medyada asparagas
haber yayarak varlığın değerini temellere ve grafiklere göre değil yayılan haberlere dayanarak
düşürmek amaçlanmaktadır. Örnek olarak kripto para piyasalarında spesifik bir coin için olumsuz bir
söylem yayan kişilere Fudster denilmektedir. Arz-talep dengesiyle yükseliş ve düşüşlerin olduğu
piyasada bu kavram oldukça önem arz etmektedir.
FOMO Nedir?
FOMO ise FUD’a nazaran daha bireysel bir kavramdır. Başkalarının halihazırda yakaladığı ve zevk
aldığı bir şeyi kaçırma korkusu anlamına gelir. Yalnızca şu anda daha iyi şeyler deneyimleyebileceğiniz
hissi değil aynı zamanda başkalarının şu anda deneyimlediği ve önemli bir şeyi temelde kaçırdığınız
hissidir. FOMO sizi değerinden yüksekte ve yükselişine devam eden bir coini yüksekten satın almaya
veyahut önemli ölçüde düşüş yaşayan ve zarar ettiğiniz bir coini satmanıza sevk edebilir.
Her iki kavram içinde ortak nokta piyasalardaki alıcı ve satıcıları etkileyen hem duygusal hem de korku
temelli faktörler olmasıdır.
İki temel hamle bu ticari hatalardan korunmanıza yardımcı olur:
- Ani ve duygusal kararlar almayarak izleyeceğiniz stratejiye bağlı kalın.
- Korkuya dayanarak alım-satım yapmaktan kaçının.
Korku, belirsizlik ve şüphe ortalama bir insanın her gün içerisinde bulunduğu duygu durumunu
şekillendiren kavramlardır. Alacağınız kararlar öncesi stratejinize sadık kalıp kalmadığınıza veya bu
kararın duygusal olup olmadığına odaklanmanız farkındalığınızın artmasına yardımcı olacaktır.
Korkuya dayalı ve duygusal kararlardan kaçınabilirsiniz fakat başkalarının korkuya nasıl tepki
vereceğini tahmin ederek stratejinizi buna göre ayarlayabilirsiniz!
İlginizi çekebilir: Dijitalleşmenin Ütopik Senaryolarından Nesnelerin İnterneti (IoT)