Cosmos Interchain’in kalbi, (Yunanca: κόσμος), kelime anlamı olarak evren ve düzen anlamına gelir. Cosmos hakkında daha fazlası bu yazımızda!
Çoğumuz kozmozun bu tanımına aşinayız. Günümüzdeyse çok daha farklı bir anlamı daha var. Bu anlam diğer bir deyişle merkezi olmayan bir sürü kripto fraksiyonunun birlikte çalışabildiği bağımsız paralel blok zinciri ağı yani ATOM (cosmos sisteminin para birimi) olarak anılan Cosmos.
Cosmos’u bu kadar değerli kılan şey, Cosmos’tan önce blok zincirler silo (çevresindeki etkenlere uyumsuz ve duyarsız) haldeydi, birbirleriyle iletişim kuramadan işlemler görülmekteydi. Aşırı iş gücü gerektiren ve yorucu olan bu işlemler, şu anda Cosmos sayesinde oldukça kolaylaştı. Bu da onun neden bu kadar değerli olduğunu gösteriyor.
Cosmos Nasıl Ortaya Çıktı?
Cosmos, Blockchain Communication Protocol (IBC) ve California start-up Tendermint (Jae Kwon, Zarko Milosevic ve Ethan Buchman) ile iş birliği içinde oluşturuldu. Oluşturulan sistem, tüm kripto para birimlerini bölmek yerine bir araya getirerek birlikte çalışma amacı taşıyor. Cosmos, Blockchain İletişim Protokolü (IBC) ve Tendermint ile iş birliği içinde geliştirilen bir varlıktır ve yeni nesil İnternet teknolojisinin temeli olmayı amaçlamaktadır. Bağımsız bir blok zincir ekosistemi olarak da tanımlanabilir. Cosmos, tüm kripto para birimlerini bölmek yerine birlikte çalışarak birleştirmeyi amaçlıyor.
2014 yılında Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar oluşturmak için yeni bir projeyle ekosisteme girdi. Ethereum bunu, uygulama katmanını Ethereum Sanal Makinesi adı verilen sanal bir makineye dönüştürerek başardı. Bu sanal makine, herhangi bir geliştiricinin izinsiz olarak Ethereum blok zincirine ekleyebileceği akıllı sözleşmeler adı verilen programları işleme yeteneği ile oluşturuldu. Bu yeni yaklaşım, binlerce geliştiricinin dağıtılmış uygulamalar oluşturmaya başlamasını sağladı.
Blockchain’in ilk merkezi olmayan uygulaması Bitcoin’dir. Kısa bir süre sonra bireyler, dağıtık uygulamaların olanaklarını fark ettiler ve bu uygulamaların dünyasında yenilerini yaratmak isteyerek üretmeye başladılar. Böylece cosmos da blockchain dünyasında yerini aldı.
Cosmos’un ayrıntılarına girmeden önce blockchain teknolojisine giriş yapabileceğiniz yazıyı sizin için derledik.
Cosmos’un Vizyonu (Blockchain 3.0)
Cosmos’un vizyonu, geliştiricilerin blok zincirleri oluşturmasını ve blok zincirleri arasındaki engelleri aşarak birbirleriyle iş birliği yapmasını kolaylaştırmaktır. Buradaki ana amaç, birbirleriyle merkezi olmayan bir şekilde iletişim kurabilen bir blok zincirler interneti oluşturmaktır. Kosmos, blok zincirlerin bağımsızlıklarını korumalarına, işlemleri hızlı bir şekilde işlemelerine ve ekosistemdeki diğer blok zincirleriyle iletişim kurmalarına olanak tanır. Bu vizyon, insanların hızlı bir şekilde özel, güvenli, ölçeklenebilir ve birlikte çalışabilir blok zinciri uygulamaları oluşturmasını sağlayan Tendermint, Cosmos SDK ve IBC gibi bir dizi açık kaynaklı araçla elde edilir. Cosmos ağının teknik mimarisine ve ekosistemdeki temel araçlara daha yakından bakan Cosmos, orijinal olarak Tendermint ekibi tarafından oluşturulmuş bir açık kaynaklı topluluk projesidir. Ayrıca herhangi bir kullanıcı, geliştirici ekosistemini bir sonraki seviyeye taşımak için bu platformda ek araçlar oluşturabilir.
Ethereum, her kullanıcının akıllı sözleşmeler biçiminde özel mantığı uygulayabileceği bir sanal makine blok zinciri sağlayarak dağıtılmış uygulamaların geliştirilmesini basitleştirdi. Tendermint BFT (Byzantine Fault Tolerance), blok zincirinin ağ ve konsensüs katmanlarını ortak bir motorda birleştiren ve geliştiricilerin karmaşık arka uç sistemler yerine uygulamalar geliştirmeye odaklanmasını sağlayan bir çözümdür. Tendermint BFT (Bizans Hata Toleransı) motoru, Uygulama Blok Zinciri Arayüzü adı verilen bir soket protokolü kullanarak uygulamaya bağlanır. Aşağıda Tendermint BFT’yi (Bizans Hata Toleransı) yeni bir teknoloji blok zinciri motoru yapan özellikler bulunmaktadır. Cosmos SDK ayrıca komut satırı arabirimleri, REST sunucuları ve yaygın olarak kullanılan diğer bazı araçlar oluşturmak için bir dizi kullanışlı geliştirici aracı içerir. Cosmos SDK’nın ana özelliklerinden biri, modülerliğinin geliştiricilerin Golang’da bulunan hemen hemen her blok zinciri kodunu Cosmos SDK’ya taşımasına izin vermesidir. Ethermint, Ethereum’a benzer şekilde çalışır ancak aynı zamanda tüm Tendermint BFT özelliklerini kullanır.
Dağıtılmış uygulamayı (sosyal ağ girişimciliği, çok partili uygulamalar ve dijital varlık zinciri) bir Blockchain sanal makinesine yerleştirebilirken neden Cosmos ile bir blockchain inşa edelim? Bu soru önemli hale geliyor çünkü günümüzde çoğu dağıtılmış uygulama Ethereum gibi sanal makine blok zincirlerinde geliştiriliyor. Kendi blok zincirini kurmak istemeyen bir kişi, akıllı sözleşmesini Ethermint’te uygulayarak Cosmos ile uyumlu hale getirebilir. Geliştiricilerin hızlı bir şekilde özel blok zincirleri oluşturabilmeleri için blok zincirlerinin nasıl birbirine bağlı olduğunu açıklar. IBC, heterojen zincirlerin birbirine değer (yani jetonlar) veya veri aktarımına izin vermek için Tendermint Consensus on-the-fly sertifikasyon özelliğini kullanır (herhangi bir “hızlı güvenlik” blok zinciri motoruyla çalışabilmesine rağmen). IBC, iki heterojen blok zincirinin belirteçleri birbirine aktarılmasına izin veren bir protokoldür. Bu yaklaşımla ilgili temel sorun, ağdaki bağlantı sayısının blok zinciri sayısıyla orantılı olarak artmasıdır. Ağda 100 blok zinciri varsa ve her birinin birbiriyle bir IBC bağlantısı sürdürmesi gerekiyorsa, Cosmos bunu iki blok zinciri sınıfıyla çözmek için modüler bir mimari sunar: bölgeler ve merkezler. Bölgeler, normal kabul edilen heterojen blok zincirlerdir, merkezler ise bölgeleri bağlamak için özel olarak tasarlanmış blok zincirlerdir. Bir bölge ve hub’a IBC bağlantısı kurduğunda, kendisiyle ilişkili tüm diğer bölgelere otomatik olarak erişir (yani gönderir ve alır). Cosmos Hub, ilk stake belirteci ATOM olarak adlandırılan ve işlem ücretleri birden fazla token olarak ödenen halka açık bir Proof of Stake blok zinciridir. Aslında, herhangi bir blok zinciri türü Cosmos’a bağlanabilir. Blockchain, IBC’yi özelleştirerek Cosmos’a bağlanabilir. Örneğin, Ethereum Casper FFG’ye (Friendly Finality Gadget) geçerse, IBC’yi Casper ile çalışacak şekilde uyarlayarak, onunla Cosmos ekosistemi arasında doğrudan bir bağlantı kurulabilir.