Dünya Ekonomik Forumu, dünya genelinde bini aşkın şirket ile hazırlanan ve mesleklerin geleceğine ilişkin veriler sunan 2025 İşlerin Geleceği Raporu’nu yayımladı. Türkiye’deki anket çalışmaları TÜSİAD – Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu ortaklığında yürütülen rapora göre önümüzdeki 5 yıl içinde iş gücü piyasasında gerçekleşecek dönüşüm, işlerin %22’sini etkileyecek.
2025 İşlerin Geleceği Raporu’na göre bu dönüşüm; 170 milyon yeni rolün oluşmasına, 92 milyon rolün yok olmasına ve net 78 milyonluk bir iş artışına yol açacak. Sektörler ve meslekler değişip dönüşecek; bu dönüşümün altında yatan temel sebepler ise her zaman olduğu gibi jeoekonomik çekişmeler, teknoloji dünyasındaki gelişmeler, ekonomideki baskılar ve demografik değişiklikler olacak.
Peki, bu dönüşümün yankıları Türkiye ve dünyada nasıl olacak? Gelin birlikte bakalım.
Beceriler ne yönde değişecek?
2025 – 2030 yılları arasında Türkiye’deki iş gücü piyasası, giderek büyüyen dijital erişim ile birlikte değişecek. Bu değişim, Türkiye’deki şirketlerin robotik ve yapay zeka gibi teknolojileri daha agresif kullanmasına neden olacak. aynı zamanda ülkedeki şirketlerin %60’ının da enerji teknolojilerinin iş modellerini dönüştürmesi ile sonuçlanacak.
2025 İşlerin Geleceği Raporu’na göre bu süreçte Türkiye’de en hızlı büyüyecek roller ise otonom ve elektrikli araç uzmanları, robotik mühendislik ve yenilenebilir enerji mühendisleri şeklinde olacak.
Hangi rollere talep artacak?
Küresel çapta işverenlerin tahmini bir iş için gereken becerilerin %39’unun 2030 itibarıyla değişim geçireceği yönünde. Bu oran Türkiye özelinde ise %44 olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’de en hızlı büyüyeceği öngörülen beceriler arasında siber ağ ve güvenlik ile yapay zeka ve büyük veriye ek olarak teknolojik okuryazarlık yer alıyor.
Bunlara ek olarak çok dilli yetkinliklerin öneminin de küresel ortalamanın üzerinde büyümesi bekleniyor. Yaratıcı düşünme, esneklik, çeviklik, analitik düşünme, bilişsel beceriler, dayanıklılık, liderlik ve iş birliği gibi insani becerilerin önemini koruyacağı; bunun bir sonucu olarak da her iki beceri setini de barındıran karma bir beceri setinin daha değerli bir noktaya geleceği tahmin ediliyor.
Dengeler nasıl değişecek?
2025 İşlerin Geleceği Raporu’na göre 2030’a kadar en yüksek iş artışının bakım ve eğitim gibi temel sektörler ile ön saflarda yer alan rollerde meydana gelmesi bekleniyor. Yenilenebilir enerji ve yapay zeka teknolojilerindeki hızlı gelişme ile doğru orantılı olarak uzmanlık ve teknoloji gerektiren rollerde de artış olacağı öngörülüyor. En büyük mutlak iş artışının tarım işçileri, kuryeler ve inşaat işçileri gibi ön saflardaki rollerde olması beklenirken bakım ve eğitim sektörlerinde de artış olacağına dikkat çekiliyor.
Öte yandan, grafik tasarımcı gibi bazı “rutin” görevlere duyulan talebin azalacağı; halihazırda gerileme eğilimi gösteren idari asistan ve kasiyer gibi rollerde gerilemenin devam edeceği bilgisi öne çıkıyor.
En büyük engel: Beceri açığı
Rapor, dönüşümdeki en büyük engelin “beceri açığı” olduğunu gözler önüne seriyor. Buna göre, işverenlerin %63 gibi bir çoğunluğu beceri eksikliğinden şikayet ediyor. Bu, iş gücünü 100 kişi varsaydığımız bir senaryoda 2030’a kadar 59 kişinin yeni beceriler elde etmesi veya becerilerini geliştirmesi gerektiği anlamına geliyor. Senaryodaki 11 kişinin becerilerini geliştirmek için ihtiyaç duyduğu eğitime ulaşamayacağı tahmin ediliyor ki bu da 120 milyondan fazla çalışanın işsiz kalma riski altında olduğunu gösteriyor.
İş gücü dönüşümündeki en önemli faktörlerden olan yapay zeka, küresel çapta işverenlerin yarısının faaliyetlerini yeniden konumlandırmayı planlamasına neden oluyor. İşverenlerin %77’si çalışanlarının yeni beceriler kazanması ve becerilerini geliştirmesi için yatırım yapmayı hedefliyor. %41’i ise yapay zekaya bağlı otomasyon nedeniyle işten çıkarma yapmayı düşünüyor. Aynı sebeple çalışanlarını şirket içinde farklı departmanlara çekmeyi planlayan işverenlerin oranı ise neredeyse %50 olarak karşımıza çıkıyor.
İlginizi çekebilir: İş Dünyasında Hayatta Kalma Rehberi