Staj iş hayatının küçük bir provası. Öğrenciyken çalışmak, tecrübe edinmek mezun olunduğunda başlıca tercih sebebi. Bu süreci yurt dışında yaşamak isteyen öğrenciler uluslararası stajları tercih ediyor.
Öğrenciler yurtdışında staj yapabilmek için farklı yollara başvurabiliyor.
Peki nedir bu yollar?
Yurtdışında staj olanakları neler, kimler faydalanabilir, avantajları, dezavantajları ….
YURT DIŞINDAKİ STAJ PROGRAMLARI
Yurt dışındaki staj programlarından kimler faydalanabilir?
18 yaşını doldurmuş olan lisans ve ön lisans öğrencileri ile üniversite mezunları yurt dışındaki staj programlarına katılabilirler. Bu programlara katılmanın diğer bir şartı da en az orta düzeyde İngilizce bilgisine sahip olmaktır. Bazı staj programları dil eğitimi ya da meslekî sertifika ve diploma programları ile birlikte sunulur. Uzun süreli olan bu programlarda, eğitim sonrasında staj programı başlatılır. Ancak, doğrudan staj programına katılmak isteyenler için en az Upper-Intermediate düzeyde İngilizce yeterliliğine sahip olmak gereklidir. Yurt dışında staj yapmak isteyenler en az 2 adet referans sunmak ve ilgili oldukları alanda ya da kendi alanlarına yakın iş kollarında en az 1 yıllık deneyim sahibi olmak zorundadır. İlgili olduğu alan dışında farklı bir branşta staj yapmak isteyenlerin ise daha fazla referans sunmaları ve daha uzun süre iş deneyimine sahip olduklarını kanıtlamaları gereklidir.
Ne tür programlar vardır? Program süreleri ne kadar?
İngiltere, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerde farklı alanlarda uygulanan dil eğitim programı sonrasında teorik bilgiyi pratikte kullanabilmek için sunulan kısa süreli staj programları vardır. İngiltere vize prosedürü gereği kısa süreli öğrencilere çalışma izni vermediği için Türk öğrenciler İngiltere’deki dil eğitimi programlarına katılabilir, ancak staj yerleştirme avantajlarından yararlanamaz. Orta düzey İngilizce bilgisine sahip üniversite mezunlarına çeşitli alanlarda sunulan 12-36 hafta süren sertifika ve diploma programları da, program sonunda öğrencilere 1-2 ay süreyle staj imkânı sunar. Bu staj programlarından farklı olarak Amerika’da maaşlı ve maaşsız olmak üzere çeşitli staj programları bulunmaktadır.
Amerika’da Internship Programı/Maaşlı: Üniversite veya master son sınıfta olup staj başlama tarihi itibarıyla mezun olacak veya mezuniyetin üzerinden 1 sene geçmemiş tüm adaylar katılabilir. Katılımcıların mezun oldukları veya hala devam ettikleri üniversite Amerika dışında bir ülkede olmalıdır. Programın amacı, yeni mezun olduğunuz alan ile ilgili Amerika’da deneyim kazanmaktır. Staj yapılması istenilen alan ile bölümünüzün aynı veya paralel ilgili alanlar olması gerekmektedir. Internship programının süresi 3-12 aydır.
Amerika’da PCT (Professional Carreer Training) Programı/Maaşlı: Üniversite mezuniyeti üzerinden en az 1 yıl geçmiş olan katılımcılar içindir. İş deneyimi, bu staj alanında iş bulmayı kolaylaştırır. Staj yapmak istenilen alan mezun olduğunuz bölümle aynı veya ilgili bir alansa, en az 1 yıllık da iş deneyimi göstermelisiniz. Eğer staj yapılmak istenilen alan mezun olduğunuz alandan farklı ise, staj yapmak istediğiniz alanla ilgili olarak en az 5 yıllık iş deneyiminizin olması gereklidir. Üniversite mezunu değilseniz, staj yapmak istediğiniz alanla ilgili en az 5 yıllık iş deneyiminizin olması gerekmektedir. Bu programın süresi 3-18 aydır.
Yurtdışında staj yapmak için 5-10 neden ve Yurt dışında staj yapmanın avantajları…
Yurt dışında kısa ve uzun süreli staj programına katılmanın başlıca faydalarını şöyle özetleyebiliriz:
- Yurt dışında eğitim ve yaşam tecrübesi edinme,
- Çalışma alanı ile ilgili pratik yapma ve bu esnada dil yeterliliğini kazanma,
- İş hayatı ve kişisel yaşam için farklı bakış açılarını gözlemleme,
- Kişisel bilgi ve becerileri geliştirme,
- CV’ye eklenebilecek iyi bir referansa sahip olma,
- Farklı kültürden insanlarla tanışma ve arkadaş edinme,
- Farklı bir ülkeyi gezme ve keşfetme.
Hangi ülkede yapılmalıdır ve en çok tercih edilen ülkeler hangileridir?
Türk öğrenciler staj programı için genellikle vize prosedürleri nedeniyle genellikle Amerika ve Kanada’yı tercih etmektedir. İngiltere kısa süreli eğitim almak ve staj programına katılmak isteyen öğrencilere çalışma izni vermediği için tercih edilememektedir. Maaşlı staj imkânı sunması ve Türkiye’ye yakın olması nedeniyle staj programı için tercih edilen başlıca ülke Amerika’dır.
Staj programının karşılığında ücret alınıyor mu?
Ülkelere göre bazı staj programları ücretli/maaşlı olabiliyor. Özellikle Amerika ve Kanada’da maaşlı staj programları mevcuttur. Kanada, öğrencilere belirli bir alanda alınan eğitim sonrasında ilgili alanda maaşlı olarak çalışma imkânı sunmaktadır. Amerika ise gerekli şartları taşıması koşuluyla 3-12 ay süren doğrudan katılım sağlanabilecek maaşlı staj programları sunar.
Yaş sınırı var mıdır?
Staj programlarına katılım için en az 18 yaş sınırı vardır. Ancak, gerekli özellikleri taşıyabilen öğrenciler genellikle 20 yaşındadır. Staj programının özelliğine göre yaş sınırları değişiklik gösterebilir. Örneğin; Amerika’da sunulan Internship Staj Programı için yaş sınırı 18-28 iken, PCT (Professional Carreer Training) Staj Programı için yaş sınırı 20-35’dir.
Yurtdışında staj yapmak isteyen öğrenciler başvuru sırasında neler yapmalıdır? Kayıt-başvuru şartları nelerdir?
Yurt dışında staj yapmak isteyen öğrenciler tercih ettikleri ülkeye göre başvuru için gerekli prosedürleri yerine getirmelidir. Staj başvurusu ile birlikte vize başvurusu da dikkate alınarak program başlangıç tarihinden en az 2-3 ay önce ön başvuru işlemleri başlatılmalıdır. Ön başvuru işlemleri sırasında yapılacak olanlar ise şunlardır:
1- İş listelerinin incelenmesi ve başvuru yapmak istenilen işlerin belirlenmesi,
2- CV hazırlanması ve “ön başvuru” formunun doldurulması,
3- Tercihler dikkate alınarak, başvuru yapılacak işlerin tespit edilmesi,
4- Ön başvurunun yapılması ve başvurusu yapılan işletmelerin işverenleri ile yapılacak mülakatın gün ve saatinin tespit edilmesi,
5- İşveren ile yapılacak mülakatın gerçekleşmesi,
6- İşe kabulün netleşmesi,
7- Kesin kayıt için gerekli evrakların hazırlanması,
8– Vize başvurusu…
Yurt dışında staj yapan öğrencinin farklı olarak ne tür kazanımları olmaktadır?
Yurt dışında staj programına katılanlar diğerlerinden farklı olarak öncelikle yurt dışı deneyimi edinmiş olur. Bu süreçte İngilizce pratik yapma imkânına sahip olan staj öğrencileri aynı zamanda meslekî anlamda kendilerini geliştirmiş olur ve uluslarası düzeyde farklı bakış açılarına tanıklık eder. Edindiği tüm bu deneyimi ve bilgiyi kullanabileceği alanlarda yaptığı iş başvurularında diğerlerinin önüne geçecektir.
Staj programı kapsamında öğrenci dil eğitimi de alabilir mi?
Dil eğitimi ve meslekî eğitim ile birlikte sunulan staj programları mevcuttur. Bu staj programlarına katılanlar programın ilk yarısında teorik eğitim alır ve sonrasında maaşlı bir işe yerleştirilirler. Özellikle Kanada ve Avustralya’da mevcut olan bu programlarda staj öncesi alınan eğitim zorunludur. Amerika staj programları gibi doğrudan staja başlamak mümkün değildir.
Staj için dil yeterliliği ne olmalı?
Dil yeterliliği tercih edilen staj programına göre değişiklik gösterir. Kanada ve Avustralya’da sunulan dil eğitimi+staj programı (Work&Study) için en az Intermediate düzeyde dil yeterliliği gereklidir. Amerika’daki Internship ve PCT programları için ise Upper-Intermediate/Advanced düzeyde dil yeterliliği zorunludur.