Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2024 Sonuçları”nı açıkladı. Türkiye’nin demografik yapısındaki değişiklikleri gösteren rapora göre Türkiye nüfusu, 2023 yılına kıyasla 292 bin 567 kişi artarak 85 milyon 664 bin 944 kişiye ulaştı.
Nüfus Artış Hızında Yükseliş
Veriler, nüfus artış hızındaki artışı da gözler önünde serdi. Buna göre, 2023 yılında binde 1,1 seviyesinde olan nüfus artış hızı, 2024 yılında binde 3,4 olarak gerçekleşti. Öte yandan, toplam nüfusun %49,98’ini kadınların; %50,02’sini ise erkeklerin oluşturduğu aktarıldı.
- Bu, toplam nüfusun 42 milyon 853 bin 110’unun, 42 milyon 811 bin 834’ünün ise kadın olduğu anlamına geliyor.
Bununla birlikte, 2023 yılında %93 seviyesinde seyreden il ve ilçe merkezlerinde yaşayanların oranı, 2024 yılında yükselerek %93,4 şeklinde gerçekleşti. Buna karşılık, köy ve beldelerde yaşayanların oranı ise 2023’teki %7’den %6,6’ya düştü. Bu veri, Türkiye’de kentleşmenin hız kesmeden devam ettiğine işaret ediyor.
Mekansal Adres Kayıt Sistemi’nin (MAKS) kullanılmaya başlandığı yeni sınıflandırma sisteminde, ülke nüfusunun %67,2’lik çoğunluğunun yoğun kent grubunda bulunan yerleşim yerlerinde yaşadığı kaydedildi. Öte yandan, nüfusun %15,5’lik kısmının orta yoğun kent; %17,2’sinin ise kırsal yerleşim alanlarında yaşadığı ifade edildi.
40 İlin Nüfusunda Düşüş
Raporun en öne çıkan verilerinden biri ise 40 ilin nüfusunda düşüş olması şeklinde öne çıktı. Bu sayı, 2023 yılında 20 il şeklindeydi.
Üç büyük şehre gelecek olursak; İstanbul’da yaşayanların sayısı, 2023 yılına kıyasla 45 bin 678 kişi artarak 15 milyon 701 bin 602 kişiye ulaştı. Bu, megakent İstanbul’un Türkiye’nin toplam nüfusunun %18,3’üne ev sahipliği yaptığı anlamına geliyor.
- İstanbul’u 5 milyon 864 bin 49 kişi ile Ankara, 4 milyon 493 bin 242 kişi ile İzmir, 3 milyon 238 bin 618 kişi ile Bursa ve 2 milyon 722 bin 103 kişi ile Antalya izliyor.
Rapora göre, Türkiye’nin en az nüfusa sahip ili ise 83 bin 676 kişi ile Bayburt olarak öne çıkıyor. Bunu, 86 bin 612 kişi ile Tunceli, 91 bin 354 kişi ile Ardahan, 142 bin 617 kişi ile Gümüşhane ve 156 bin 739 kişi ile Kilis takip ediyor.
Yaşlı Nüfus Yükseliyor
Yaş yapısındaki değişiklikte ise ortanca yaş grubu dikkat çekiyor. Buna göre, 2023 yılında 34 seviyesinde yer alan ortanca yaşın, 2024 yılında 34,4’e yükseldiği belirtiliyor.
- Cinsiyet bazında bakıldığında ise bu sayı kadınlarda 35,2; erkeklerde ise 33,7 şeklinde karşımıza çıkıyor.
- Ortanca yaşın illere göre dağılımında ise en yüksek ortanca yaş değerine sahip ilin 43,4 ile Sinop olduğu aktarılıyor. Bunu, 42, 9 ile Giresun ve Samsun takip ediyor. En düşük ortanca yaş ise 21,4 ile Şanlıurfa olarak öne çıkıyor. Şanlıurfayı 23 ile Şırnak; 24,5 ile de Ağrı ve Siirt izliyor.
2007’den 2024 yılına kadarki zaman aralığında, 15-65 yaş grubuna tekabül eden çalışma çağındaki nüfusun oranının %66,5’ten %68,4’e çıktığı görülüyor. Öte yandan, 0-14 yaş aralığındaki çocuk grubunun %26,4’ten %20,9’a düştüğü; 65 yaş ve üzeri yaşlı nüfusun ise %7,1’den %10,6’ya yükseldiği bildiriliyor.
- Bu oranlardaki değişim, çalışma çağındaki birey başına düşen çocuk ve yaşlı sayısını ifade eden “bağımlılık oranları”nda da kendini gösterdi. Buna göre, çocuk bağımlılık oranı %31,4’ten %30,6’ya düşerken yaşlı bağımlılık oranı da %15’ten %15,5’e yükseldi.
- Bu iki verinin toplamını gösteren toplam yaş bağımlılık oranı ise %46,3’ten %46,1’e geriledi.
Rapor, 2009-2024 yıllarında cinsiyete göre medeni durum dağılımını da ortaya çıkarıyor. Buna göre, kadınlar ile kıyaslandığında hiç evlenmeyenlerin yüzdesinin erkeklerde daha yüksek olduğu saptanırken kadınların da boşanan ve eşi ölenlerin oranında erkeklerden daha yüksek olduğu belirtildi.
Kilometrekare Başına 111 İnsan Düşüyor
Nüfus yoğunluğunu ifade eden “bir kilometreye düşen kişi sayısı” ülke geneli için 111 kişi olarak gerçekleşirken İstanbul, kilometre başına 2 bin 934 kişi ile en yükse nüfus yoğunluğuna sahip il oldu.
- Bunu 623 kişi ile Kocaeli ve 390 kişi ile Yalova izledi.
- Nüfus yoğunluğu en az olan iller ise 11 kişi ile Tunceli, 19 kişi ile Ardahan ve 21 kişi ile Erzincan olarak belirlendi.
Son olarak, ikameti Türkiye’de bulunan yabancı nüfusun da 89 bin 996 kişi azaldığı ve 1 milyon 480 bin 547’ye düştüğü aktarıldı. Bu sayısının %48,3’ü erkeklerden, %51,7’si ise kadınlardan oluşuyor.
İlginizi çekebilir: Öğrencilere Müjde: İŞKUR Gençlik Programı Başladı