Etkin okumada başarılı olmak için gereksiz kelimelerden kurtulmamız lazım. Amacımız her şeyin altını çizmek veya özet yaparken her cümleyi kelimesi kelimesine yazmak kesinlikle olmamalı! Önemli olan metni okurken bizim zihnimizde ne canlandığı ve sonrasında bunu ne derece aktarabildiğimiz. Eğer okuduğumuzdan tam verim almak istiyorsak iyice odaklanmalıyız. Dikkatimizin çabuk dağılmaya eğilimi olduğu için beynimizi tetikte tutmalıyız, peki bunu nasıl başaracağız?
1) Tara
Her şeyden önce yapılması gereken okunacak metne göz atmak. Bu sırada aklına takılan tüm soruları not et hatta başlık ve alt başlıkları da kendince sorulaştır. Tarama yaparken gözüne çarpan bilgi dolu ve diğerlerine oranla daha anlaşılabilir anahtar paragrafı bul ve metnin kapısını arala! Tarama aşamasından sonra metnin son paragrafında özet bilgi, açıklama, tekrar veya sorular var mı diye dikkatlice bak; metnin vermek istediği genel fikir özetlenmiş olabilir. Gerçek okumaya başlamadan önce not ettiğin sorular ve başlıklar ışığında bir içerik listesi oluştur. Bu, konuların daha kolay akılda kalmasını sağlayacaktır.
2) Araştır
Tarama aşaması bittikten sonra mutlaka bilmediğin kavram ve terimleri araştır, konu başlıklarından anladığın kadarıyla başka kaynaklardan genel bilgiler edin ayrıca konuyla ilgili neyi bilip bilmediğini somutlaştır ve bilmediklerini öğrenmek amacıyla metni oku! Okuma amacını bilmen dikkatinin dağıldığı yerde toparlanmasına yardımcı olacaktır.
3) Oku & Özetle
Artık sahip olduğun bilgi birikimin ile okumaya başlayabilirsin. Altını çiz ama her şeyin değil! İşine yarayacağına kesinlikle emin olduğun cümle veya kavramları ön plana çıkar. Ancak altını çizmenin kuru kuru okumaktan da pek de bir farkı yok. Bunun sana yararı özet yapacağın noktada olacak, ki o da tam şu an! Önemli gördüğün yerler artık hazır ve nazır olduğuna göre bunları yazıya dökebilirsin. Onlarca cümle yazacak vaktin yoksa bunu kavramlarla veya zihin haritaları ile de hazırlayabilirsin, yeter ki aklında kalan bilgileri kâğıda dök. En önemlisi de her paragrafı tek bir cümle ile özetle ve bunu kendi kelimelerin ile yap.
4) Kendini Sına & Geliştir
Özetlerine ve aklında kalan bilgiye dayanarak sorular hazırla, bunları birkaç gün sonra yanıtlamayı dene daha sonra da başkasına anlatarak öğrendiklerini pekiştir; yalnızsan da bunu kendi kendine yapmaktan sakın çekinme. Bilgileri aklımızda tutmak için her yol mubahtır!
Eda TAVUS