Tesla mı daha büyük bir mucitti yoksa Edison mu? Tarih neden Edison’u yazarken Tesla’nın üstünü çizdi? Edison gerçekten de Tesla’nın icatlarını çaldı mı? Tesla neden yüzlerce projesini hayata geçiremedi? Edison neden alternatif akıma bu kadar karşı çıktı?
Tarihte hiçbir zaman kesinlik yoktur. Güç ve iktidar kimin elinde ise tarih de ona göre şekillenir. Burada Mustafa Kemal Atatürk’ün “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan, yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır.” sözünün önemini bir kez daha görüyoruz. Bu iki deha da zamanlarının ötesinde şeyleri icat etmesine rağmen neden aynı derecede ön plana çıkamadıklarını bu söz ile açıklamak mümkün.
Kısaca iki mucidin de yaptıklarından bahsetmek gerekirse; Edison, fonograf, ampul, çimento yapma teknolojisi, kamera, doğru akım elektrik motoru, elektriksel güç üretme sistemleri, ve batarya gibi bugün kullandığımız teknolojilerin mucididir. Tesla ise alternatif akım, kablosuz ampul, floresan lamba, elektron mikroskobu, radyo dalgası, telsiz, neon lamba, kablosuz telgraf, uzaktan kumanda, kablosuz elektrik aktarımı, elektromanyetik motor, elektrikli raylı sistem ve jeneratör gibi patentini aldığı, çoğu hayata geçirilmemiş yaklaşık 700 icat ve buluşun sahibidir.
Peki neden ikisi de dünyayı yerinden oynatan buluşlara imza atmalarına rağmen insanlar hangisinin daha haklı olduğu konusunda fikir ayrılıklarına düşmüştür?
Hayat hikayelerinden kısaca bahsedersek; 1875 yılında Graz’daki politeknik okuluna yazılan Tesla burada elektrik mühendisliği okudu. Ancak asosyalliği ve kişisel takıntıları sebebiyle üçüncü yıl okulu bırakmak zorunda kaldı. Daha sonra cebindeki 4 cent ile Amerika’ya gitti. Sıradan bir elektrikçi olarak Edison’un şirketinde işe başladı. Edison da daha gençlik yıllarından beri girişimcilik denemelerine başlamıştı. Bir takım başarılı, başarısız denemelerinden sonra New York’a giden Edison burada çok çalışması ve iyi ilişkileri sayesinde kendi şirketini kurdu. Günümüz tabiri ile o harika bir girişimciydi. Dönemin güçlü siyasetçileri ile arasını iyi tutmuş olması da işlerinin hızlı ilerlemesine katkı sağlıyordu. Çalışmalarına rahatlıkla fon bulabiliyordu.
Aradaki çekişme!
Aralarındaki ilişkiye dönecek olursak Tesla’nın şirkette hızla yükselmesi ile ona Edison’un doğru akım jeneratörünün yeniden tasarlanması görevi verildi. Karşılığında da 50 bin dolar teklif edildi. Ancak tasarımı tamamlayan Tesla parasını istemeye gittiğinde Edison’dan “Tesla, Amerikan şakalarından hiç anlamıyorsun!” cevabını aldı. Tesla 18 dolarlık haftalık ile çalışmayı reddederek işi bıraktı. Bunun üzerine Tesla doğru akıma karşı alternatif akım üzerine yepyeni bir projeye başladı. Tesla’nın çalışmalarından çekinen Edison insanları korkutmak için alternatif akım kaynaklarını karalama kampanyaları başlattı. Ancak 1893 yılında Amerika kıtasının keşfinin 400. yıl kutlamaları için düzenlenen fuarın aydınlatmalarını AC (alternatif akım) ile Tesla’nın şirketinin çok daha düşük maliyetle yapması ile alternatif akım hızlı bir yükseliş kazanmıştır. Fuarın ardından Tesla AC üretmek için Niagara şelalerinde hidroelktrik santrali kurmak üzere ihaleyi kazandı. Burası dünyanın ilk hidroelektrik santrali oldu. Daha sonra 1900’de bedava elektrik enerjisi temin etme hayalleri ile ‘Kablosuz Yayın Sistemi’ni kurdu. Yatırımcısı Morgan bunun gerçek anlamda “bedava enerji” olduğunu anlayınca desteğini çekti. Bu da Tesla’nın batmasına yol açtı.
Modern dünyanın temellerini atan Tesla ticari düşünemediği için eski ününü yitirip yalnız kaldı ve 86 yaşında beş parasız bir biçimde hayatını kaybetti. Öte yandan Edison ise çok iyi bir yetenek avcısıydı. Fikirlerini tutkuyla anlatışı yatırımcılardan fikirlerine fon alabilmesinde en büyük avantajıydı. Büyük meydanlarda yaptığı gösterişli ürün tanıtımları ile halkı etkilemeyi başarmış, onların desteğini de arkasına almıştı. Edison’ın icatlarını çalışanlarıyla birlikte gerçekleştirmiş olması, çoğunlukla yalnız çalışmış olan Tesla’ya karşı bir artı olarak da, eksi olarak da görülebilir.
İlgini Çekebilir: Dünyadaki En İyi İnsan Kaynakları MBA Programları
Youthall’u takip et iş ve staj ilanlarını da kaçırma.