İlk duyduğumuzda isminden biraz ürkütücü bir hava alsak da “dark marketing” dijital dünyanın gerektirdiği şekilde pazarlama alanında yer bulan konu başlıkları arasında geliyor. Yeni pazarlama çağı diyebileceğimiz bu kavramın ne olduğunu anlamak, pazarlamanın dönüşümünü ve gelişimini başlı başına anlatıyor desek yanlış olmaz. Birçok marka tarafından son 10 yılda, globalde ve ülkemizde tercih edilmeye başlanmış durumda. Sanıldığından da geçmişe dayanan bu tekniğin tüm detaylarını sizin için derledik. Gelin inceleyelim, nedir bu “Dark Marketing”?
Dark Marketing hakkında sanıldığından da eski denilmesinin sebebi aslında biz fark etmesek de bize dayatılan, ürünü tam olarak “pazarlamıyormuş” gibi gözükse de bilinç altımıza ve alışkanlıklarımıza sakin şekilde yerleştirilen tüm hizmetleri bu kavramın kapsıyor olması. 1950’lerde sinemada bir film izlemeye gidildiğinde yanında patlamış mısır satın alınması kültürünün temellerini oluşturduğu bu pazarlama tekniği günümüzde dijitalin de gücüyle yürüyor.
Dark Marketing Ne Amaçla Kullanılır?
Aslında temel amaç, müşteriye ihtiyaç duyduğu ürünü kendisine fark ettirmeden satabiliyor olmak. Düzensiz kanalları kullanarak talep oluşturma tekniğiyle ilerleyen bu strateji, müşteriler tarafından somut olarak gözükmese de hissedilmekte. Ürün yerleştirme, etiketsiz ve logosuz reklam kullanımı, promosyon ürünlerle alışkanlık yaratma, tanınmış insanların etkileme gücünden faydalanma Dark Marketing kavramının en sık tercih edilen yöntemleri.
Düşünüldüğünde reklam için kullanılacak üç elementin ortadan kaybolduğunu düşünün: renk, logo, silüet! Gereken tüm ana malzemeler olmadan o yemeği ortaya koymak ne kadar zorsa konu pazarlama ve insan alışkanlıkları olduğunda da konu bir o kadar zorlaşıyor.
Türkiye’de Dark Marketing
Ülkemizde son yıllarda uygulanan yasanın da gerektirdiği şekilde tütün ve alkol içerikli hiçbir ürünün reklamının yapılması mümkün değil. Çok ciddi cezai yaptırımları olan bu durumla da markaların tanıtım yapma gereği bir araya gelince dark marketing kültürünün bu tarz markalarda daha fazla gelişmesi kaçınılmaz bir hal almış durumda. Kesin çizgilerle kendi marka isimleri ya da logolarını kullanarak reklam yapamayan tütün ve alkollü ürünlere sahip markalar, günümüzde çeşitli yollara başvuruyor.
Kendi mottoları ya da onları hatırlatacak sloganlar kullandıkları sosyal medya hesapları ya da internet siteleri tercih eden bu markalara, müşterileriyle bağ kurmak adına çok daha büyük roller düşüyor. Daha eğlence odaklı gönderiler, görsel ürünler, etkinlik ve festivaller, çekici içerikler temel alarak yürüyen dark marketing stratejileri müşteriler tarafından ilgi görüyor.
Ülkemizde bu kararın açıklanmasının ardından “ama biz, bizi görmesek de tanır, görmesek de biliriz” ve “reklamlar bitti, bize müsaade” mottoları ile gazetelere reklam veren önde gelen alkol firmaları; bu kararla kendileri için olumlu bir etki yaratmış, hatta ciddi kar elde edebilmişlerdir.
Belki de ülkemizde Dark Marketing’in bu kadar gelişmesinin ve insanların kariyer yaşamlarında bu alana yönelmesinin sebebi de dayatılan kısıtlandırmalardır. Dolayısıyla gelişmeye devam edebileceğini ön görebildiğimiz bu alana yönelmek, özellikle Z kuşağı için çekici hale gelmiş gözüküyor. Konunun en son ve güzel örneklerinden biri aşağıda gördüğümüz bir cips markasının kampanyası. Oynatılan reklam filmlerinde, billboard çalışmalarında logoya yer vermeyen marka, sadece ambalaj rengi ve üçgen sembolüyle sıradan bir reklamdan daha fazla dikkat çekerek pazarlama stratejisini bu alana yöneltti.
Karanlık Pazarlamanın Hayatımızdaki Yeri: Ürün Yerleştirme
Belki de her gün hem televizyonda hem de YouTube, Instagram, Twitter gibi mecralarda karşılaştığımız ürün yerleştirme stratejisiyle müşteriye Dark Marketing’i temel alarak alışkanlık yaratma empoze edilmektedir. Ülkemizde ilk örnekleri 2012-2013 yılından itibaren yayınlanan televizyon dizilerinde kullanıldı desek yanlış olmaz. Son model Apple, Samsung cihazlarının (telefon, uyumlu akıllı saat, bilgisayar vb.) başrollerin kullanımıyla satışının artması, bu stratejiyi doğrular nitelikte.
Biz ürünlerin yasak olduğu için siyah bantla kapanan logolarına algımızın kapalı olduğunu zannetsek de gördüğümüz aslında bilincimize kapalı olmayan araba marka amblemleri, çanta logoları ilgimizi çekiyor. Siyah bantlarla yapılan ürün yerleştirmeler, müşterilerin bilincinin ötesini hedeflediği için başarıyla sürüyor.
Birçok yöntemin bir araya gelmesi ve uzun çalışmalarla sürdürülen bu teknik için özellikle yukarda bahsedilen tarzda markaların pazarlama departmanları yoğun çalışma halinde. Araştırmalara göre kullanıcıların %78’inin markalarla ilişki kurmak istemediğini hesaba katarsak Dark Marketing alanı, pazarlamanın uzun yıllar başını çekecek gibi gözüküyor.
İlgini Çekebilir: Dijital Pazarlama Nedir? Dijital Pazarlama Uzmanı Ne İş Yapar?
Dijital tüm mülakat fırsatları ve daha fazlası için etkinlikler kategorisine göz atmayı unutmayın! Etkinliklerin yanı sıra tüm canlı yayınlar ve duyurular güncel olarak Youthall’un Instagram hesabında sizi bekliyor!